Meer dynamiek op grondmarkt door grondhonger en overheidsmaatregelen

Dat blijkt uit de cijfers in de rapportage 'Vastgoedmarkt in beeld - Agrarisch & Landelijk - 2023 in feiten en cijfers' van brancheorganisatie NVM Agrarisch & Landelijk.

In 2023 zijn vierhonderd agrarische bedrijven te koop gezet, een stijging van 11 procent ten opzichte van 2022. NVM constateert dat vergrijzing en het gebrek aan bedrijfsopvolging ertoe leiden dat agrarisch ondernemers hun bedrijf verkopen aan collega's of kiezen voor een beëindigingsregeling van de overheid voor de stikstofproblematiek.

Jos Ebbers, vakgroepvoorzitter NVM Agrarisch & Landelijk, rekent erop dat de huidige trend zich doorzet. '2023 kenmerkt zich door grondhonger onder agrariërs. Of het nu voor schaalvergroting en bedrijfsontwikkeling is of voor de aanwending van mest, grond is schaars. Ik verwacht dan ook dat we in 2024 meer transacties krijgen dan in 2022 en 2023.'

Grond melkveehouderij gevraagd

Het aantal verkochte melkveehouderijen is in 2023 licht gedaald. Toch is de interesse groot, stelt NVM. De grote vraag naar grond verklaart de korte verkooptijd van een melkveehouderij van gemiddeld 184 dagen in 2023. Niet eerder was deze zo kort. De gemiddelde bedrijfsgrootte van een verkochte melkveehouderij steeg in 2023 naar 38,3 hectare. Dat is een record, meldt NVM.

Verouderde bedrijven op minder gunstige locaties staan langer te koop. Extra regelgeving, onder meer door met nutriënten verontreinigde gebieden, gaat daar leiden tot hogere kosten en druk op het rendement. Dit kan op termijn leiden tot verkoop, verwacht NVM.

Minder varkenshouderijen verkocht

Door de goede verdiensten in de varkenshouderij is het aantal te koop gezette bedrijven beperkt. In 2023 waren dat tien bedrijven tegen gemiddeld dertig bedrijven in de afgelopen tien jaar. Bedrijven die zich hebben aangemeld voor een beëindigingsregeling van de overheid, worden niet op de vrije markt aangeboden. De beëindigingsregeling legt een bodem in de markt.

Kleinere en verouderde pluimvee- en vleeskalverhouderijen missen armslag om te investeren. Ze kunnen met moeite voldoen aan de overheidsmaatregelen als gevolg van de stikstofproblematiek, constateert NVM. In deze gevallen kunnen de opkoopregelingen van de overheid een mogelijke oplossing bieden.

Glastuinbouw optimistisch

De glastuinbouw vertoont een stabiel beeld met jaarlijks rond de 25 transacties. Het aanbod aantrekkelijke bedrijven met uitbreidingsmogelijkheden en voorzieningen voor duurzame warmte en energie binnen een energiecluster zijn beperkt. Deze bedrijven zijn gewild en worden tegen een toenemende hectareprijs verkocht.

In 2023 was het aantal koop gezette akkerbouwbedrijven ruim dertig. Dit hangt volgens NVM samen met het gebrek aan bedrijfsopvolging en de hoge grondprijzen. In 2023 was deze meer dan 91.000 euro per hectare, een stijging van 7,6 procent ten opzichte van 2022. De grote grondvraag leidt ertoe dat akkerbouwbedrijven snel worden verkocht.

De populariteit van mooi gelegen landelijke woningen is groot. Het aanbod ervan is laag. De gemiddelde prijs van een landelijke woning was in 2023 657.000 euro, een lichte daling ten opzichte van 2022. Toen werd bijna 690.000 euro betaald. Met meer woonoppervlakte en een groter perceel is dit type woning gewild, maar niet voor iedere doelgroep geschikt of bereikbaar.