'Die ene boer die slordig spuit, kan het voor de rest verpesten'

Regels omtrent gewasbescherming worden onder meer aangescherpt door de waterkwaliteitsdoelen in de Kaderrichtlijn Water 2027. Ook de Toekomstvisie gewasbescherming 2030 speelt een belangrijke factor. Hierin staat dat de principes van geïntegreerde gewasbescherming moeten worden aangehouden. Nagenoeg zonder emissies naar het milieu en vrijwel zonder residuen.

Het beeld is dat de meeste akkerbouwers hun best doen netjes te spuiten en emissies zoveel mogelijk te beperken. Maar een teler die minder zorgvuldig spuit, kan in zijn eentje zorgen voor normoverschrijdingen van bepaalde middelen in het oppervlaktewater.

Naleving van regels

Inspecteurs van waterschappen en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bezoeken akkerbouwers om naleving van regels tijdens het spuiten te controleren. Deze toezichthouders lieten zich op 20 maart bijpraten over de nieuwste spuittechnieken en aangescherpte regelgeving.

Tijdens de bijeenkomst in Eerste Exloërmond kregen de toezichthouders uitleg over het vernieuwde Storl-inzamelsysteem en de Ecorobotix ARA-spotsprayer. Daarnaast voerden de inspecteurs vier casussen uit bij een veldspuit rond de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen.

De organisatie lag in handen van het Noordoostelijk overleg open teelt (Nooot). Dat is een samenwerking tussen de NVWA en noordelijke en oostelijke waterschappen. Dit zijn Noorderzijlvest, Wetterskip Fryslân, Hunze en Aa's, Vechtstromen, Drents Overijsselse Delta, Zuiderzeeland, Vallei en Veluwe en Rijn en IJssel.

Doel van de samenwerking is een uniforme handhaving door alle participerende organisaties in de open teelten. Namens Waterschap Zuiderzeeland is Bert van den Bosch voorzitter van Nooot. Hij kijkt met een positief gevoel terug op het samenzijn.

'Het helpt collega's om het werk in het veld goed te kunnen uitvoeren', geeft Van den Bosch aan. 'Er ligt nog wel een opgave voor het verbeteren van de waterkwaliteit. Met driftreductie hebben telers al veel bereikt de afgelopen twintig jaar, maar het is belangrijk dat ze er voldoende aandacht aan blijven besteden en dat wij daar goed op toezien.'

Het viel Van den Bosch tijdens de bijeenkomst op dat toezichthouders het best lastig vinden om te werken met de DRT-lijst voor spuittechnieken en DRD-lijst voor spuitdoppen. 'Het is daarom goed om ermee te oefenen. Er komt best wat bij kijken om goede controles uit te voeren.'

Aanspreken op overtredingen

Daarnaast zegt de Nooot-voorzitter dat sommige toezichthouders het spannend vinden boeren erop aan te spreken als ze regels niet naleven of als hun veldspuit niet voldoet aan de eisen. 'We zijn overigens niet alleen bezig met controleren en handhaven, maar geven ook voorlichting aan telers en loonwerkers.'

Volgens Van den Bosch voldoet het gros van de akkerbouwers aan de nieuwste voorschriften. Maar die ene boer die slordig spuit, kan zorgen voor normoverschrijdingen in het oppervlaktewater en het daarmee voor de rest verpesten. 'Bij hen moet het belang van netjes spuiten goed tussen de oren komen te zitten. Enerzijds om emissies te voorkomen, anderzijds om voldoende middelen in de gereedschapskist te houden', benadrukt hij.

Tijdens de bijpraatsessie werden de toezichthouders van de NVWA en acht waterschappen door Van den Bosch gewezen op de nieuwste regelgeving. Zo staat in de nieuwe Omgevingswet dat een kantdop per 1 januari 2024 langs alle perceelranden verplicht moet worden ingezet. Voorheen hoefde een toepasser de kantdop alleen langs sloten te gebruiken.

'Aan de vorm van de spuitkegel is goed te zien of een teler een driftreducerende kantdop langs zijn perceelranden gebruikt. Van belang is dat deze op de juiste wijze is gemonteerd', zegt de Nooot-voorzitter. Verder moeten akkerbouwers rekening houden met de bemestingsvrije bufferstroken, waarvoor nieuwe regels in het Besluit activiteiten leefomgeving staan. Dit valt onder de Omgevingswet.

Bufferstroken en teeltvrije zones

Wanneer telers meedoen aan het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, mogen op deze stroken ook geen gewasbeschermingsmiddelen worden gespoten. Van den Bosch: 'Dan is er ook nog een teeltvrije zone. Op de bufferstrook mag wel het hoofdgewas worden geteeld, maar in de teeltvrije zone niet. In de praktijk sluiten deze regelgevingen niet goed op elkaar aan en dat maakt het complex. Harmonisatie moet zorgen voor eenduidige, uitvoerbare en handhaafbare regels.'

Verder wijst Van den Bosch telers op de driftreductievoorschriften die op middelenetiketten staan. 'Deze eisen worden steeds strenger. Telers moeten daar goed op letten. Mag ik dit middel wel toepassen met de huidige techniek en spuitdoppen? Kijk daarom altijd goed naar het etiket of raadpleeg je teeltadviseur.'

Bij aanschaf van een nieuwe veldspuit of spuittechniek moet een teler ook goed kijken of deze op de DRT-lijst staat. Digitaal loonwerker Jeroen Wolters van Doorgrond gaf op het akkerbouwbedrijf van Beuling uitleg over de Ecorobotix ARA-spotsprayer. Hij kondigde toen ook aan dat deze cameragestuurde spuitmachine onlangs door de Technische Commissie Techniekbeoordeling is ingedeeld in drifreductieklasse 95 procent en is opgenomen in de DRT-lijst.

Voldoende middelen behouden

Wolters: 'Dat is natuurlijk heel mooi nieuws. Met de ARA-spotsprayer kan het middelengebruik fors omlaag. Dat kan uiteindelijk helpen in het behouden van voldoende middelen, dat is iets waar de sector zich grote zorgen om maakt.' Doorgrond is bij de levering van een veldrobot of digitale techniek de schakel of dealer tussen de fabrikant en eindgebruiker.

Van den Bosch heeft tot slot nog een tip voor telers die werken met een veldspuit met een sleepdoeksysteem: 'Monteer op de veldspuit ook driftreducerende spuitdoppen met een tophoek van 80 tot 90 graden, zodat bij niet afsteunen van het sleepdoek kan worden voldaan aan de techniek 'veldspuit met verlaagde spuitboom'.'

Bij deze techniek moeten de maximale spuitdophoogte 30 centimeter en de spuitdopafstand 25 centimeter zijn', legt de Nooot-voorzitter uit. 'Let goed op de essentiële instelling voor het behalen van 75 en 99 procent driftreductie. Het sleepdoek moet altijd afsteunen.'

Wanneer het sleepdoek niet afsteunt en boven het gewas of kale grond wordt gehouden, is de driftreductie lager. Dan is de spuittechniek 'veldspuit met sleepdoeksysteem' vergelijkbaar met 'veldspuit met verlaagde spuitboom'.