Ruimtelijke ordening grootste knelpunt bij ontwikkeling multifunctionele landbouw

Die opdracht is voortgekomen uit een motie van Laura Bromet en Joris Thijssen (GroenLinks-PvdA). Het doel van het onderzoek was te inventariseren waar landelijke of lokale regels functievermenging onbedoeld tegenwerken.

De Kamer van Koophandel heeft zich in het onderzoek gericht op twee sectoren: de agrarische kinderopvang en verblijfsrecreatie. Daarbij is gekeken naar de ervaringen van de ondernemers bij het opzetten van de bedrijfstak. Voorbeelden zijn de start van de bedrijfstak, de aankoop van een gebouw, het aannemen van personeel of het verbreden of verdiepen van de onderneming.

Uit het onderzoek blijkt dat de meeste knelpunten die agrarisch ondernemers ervaren bij het opstarten van MFL-neventakken die te maken hebben met de ruimtelijke ordening. Dit komt doordat vaak een bestemmingsplanwijziging en omgevingsvergunning nodig zijn van de desbetreffende gemeente, voor het opstarten van een agrarische neventak.

De meeste belemmeringen ervaren ondernemers wanneer zij niet goed weten aan welke regels ze getoetst worden, welke overheidsinstanties erbij betrokken zijn en hoe de toetsing plaatsvindt. Als grootste knelpunt noemen ze het traject om een vergunning te krijgen.

Verder ervaren de ondervraagde ondernemers een gebrek aan transparantie over de status en voortgang van de vergunningsaanvraag en een gemis aan begrijpelijke communicatie. De mate waarin ze dit als probleem ervaren, hangt voor een deel af van de mate waarin gemeenten ervaring hebben opgedaan met het verlenen van vergunningen aan MFL-ondernemers.

In 2023 heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een handreiking Ruimtelijke Ordening voor de MFL geactualiseerd, in samenwerking met het ministerie van LNV en LTO. De handreiking biedt een duidelijk afwegingskader aan ambtenaren, waarmee zij een goed doordachte keuze kunnen maken in lokaal beleid. Dit leidt tot een efficiënter en eenduidiger besluitvormingsproces bij de vergunningverlening.

Demissionair landbouwminister Piet Adema wil in samenwerking met LTO en VNG bijeenkomsten aanbieden aan (potentiële) MFL-ondernemers en gemeenteambtenaren om deze handreiking bekendheid te geven. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om de MFL te stimuleren, best practices te delen van vergunningverlening aan MFL-neventakken en gezamenlijk knelpunten in kaart te brengen.

Verdiepend onderzoek

Daarnaast gaat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in gesprek met belangenbehartigers GGD GHOR Nederland en VNG over verbetermogelijkheden in het proces om geregistreerd te worden als (agrarische) kinderopvang. En via verdiepend onderzoek naar wet- en regelgeving op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau rond ruimtelijke ordening moet worden nagegaan waar de knelpunten in de regelgeving zelf zitten.

Deze aanpak moet leiden tot vermindering van regeldruk en vergroting van de ondernemersruimte voor MFL-ondernemers. Adema zet dit voorjaar een verdiepend onderzoek uit in samenwerking met de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en SZW, VNG, het Interprovinciaal Overleg en LTO.