'Onze uitdaging: groeipotentie van vleesvarken optimaal benutten'

De vergunning voor de nieuwbouw had Willy Tijs al een jaar of vier in huis. 'Had ik die een half jaar later aangevraagd, dan had ik hem niet gehad', valt de Overijsselse varkenshouder annex varkenshandelaar met de deur in huis. De stal met 1.440 plaatsen bestaat uit afdelingen met ruimte voor acht groepen van 24 dieren en een halve afdeling. In het midden van de groepshokken zit een scheidingswand, waarin een deur naar beide delen mist.

'Varkens zijn vaak wat schrikkerig als je in de stal komt en willen dan tegelijk door de opening. Een open deur of hek is dan toch een belemmering', merkt Tijs op. Daarnaast biedt het tussenschot veiligheid, want de rug is gedekt. De inrichting is ook een manier om het mestgedrag te sturen.

In een van de afdelingen staat in de doorgang van de ene naar de andere kant een weegschaal. Zo'n zeventig keer per dag doet die een weging. Tijs: 'Ter controle. Kijken of de groei op schema is.' Verder heeft de stal een lichtstraat met daarvoor aan de buitenkant sproeiers. Daarmee kan bij hoge temperaturen de inkomende lucht worden gekoeld.

De stal is uitgerust met spoelgoten voor dagontmesting zoals De Hoeve die toepast op proefbedrijf Stal van de Toekomst. Een extra investering van 135.000 euro. Dagverse mest is gunstig voor de monovergister. Die heeft een capaciteit van 20.000 kuub mest en staat sinds 2022 op het erf. Uit dagverse mest kan 40 kuub gas worden gewonnen, tegen 28 kuub uit mest die maximaal 25 dagen oud is. Op jaarbasis hoeft daardoor 800 kuub varkensmest minder te worden aangevoerd.

Maar de drijfveer om te investeren in dagontmesting ligt bij de stap die Tijs daarmee verwacht te maken in diergezondheid. 'Er hangt geen ammoniaklucht meer in de stal', geeft de varkenshouder aan. Hij gaat ervan uit dat de voederconversie 0,1 gunstiger wordt, de groei stijgt met 100 gram en de uitval daalt met 0,1 procent. 'Daarmee is de investering drie keer sneller terug te verdienen dan met het extra gas.' Per vleesvarkensplaats investeerde hij 1.000 euro.

Technisch iedere keer een beetje beter draaien, noemt Tijs een belangrijke uitdaging. De varkens zet hij af via Varken op z'n best. Vanuit dat concept doet hij mee aan het hygiëneprogramma HyCare. Het protocollaire werken en de maandelijkse controle van de kwaliteit van het water, de wei en het tarwegistconcentraat, spreken hem aan. 'Een hoestje gaat met HyCare niet meer door de hele stal.'

Belangrijker noemt Tijs de prikkel die uitgaat van meedoen aan HyCare om het toch iedere keer weer een beetje beter te doen. Deelnemers krijgen van Varken op z'n best een toeslag van twee kwartjes, maar het HyCare-abonnement kost aanmerkelijk meer. 'Zolang je plust, heeft het nut', stelt de ondernemer.

Het genetische groeivermogen van een varken ligt op 1.400 gram. In de bestaande stal is de groei nu 1.028 gram per dag. 'In 2010 lag de groei van onze varkens op 790 gram. Ons streven is om in 2025 1.100 gram groei te halen.' Op het bedrijf wordt computergestuurd gevoerd. Het rantsoen bestaat, naast krachtvoer, uit broodkruim (90 procent droge stof), tarwegistconcentraat (op de nippel) en wei. In het rantsoen vervangt dat zo'n 37 procent van het krachtvoer.

Praten met Tijs, is praten met een gedreven ondernemer. Plannen heeft hij nog genoeg. En nee, hij gaat niet meer varkens houden. Als het financieel kan, wil hij de bestaande stal ooit ook uitrusten met spoelgoten. 'Het benodigde rioleringssysteem ligt er.' Dichterbij liggen de plannen om te investeren in een hamermolen, om zelf graan te pletten dat een deel van het krachtvoer kan vervangen.

Export dikke fractie

De monovergister op het erf werd in 2022 in gebruik genomen. Om het digestaat te kunnen verwaarden, investeerde Tijs in een mestscheider. De dikke fractie heeft een drogestofpercentage van 32 en bevat 21 gram fosfaat per kilo product. De dunne fractie is rijk aan stikstof: 6,6 gram per kilo product.

De zwarte dikke fractie voelt aan als turf. Een paar keer per jaar gaat de opslag leeg en wordt 3.000 ton aan dikke fractie verscheept naar Estland en Letland. De dunne fractie blijft in eigen land met bestemming akkerbouw. De circulariteit van zijn bedrijf geeft Tijs een goed gevoel.

Voor varkenshouders is in Nederland niet veel waardering. Onterecht, zegt de Overijsselse ondernemer. 'Wij voeren onze varkens bijvoorbeeld 800 ton brood per jaar. Brood dat terugkomt van supermarkten en dat wij gebruiken als grondstof om door de varkens te worden omgezet in varkensvlees.'