Bloembollensector moet goede reputatie koesteren

'Eerlijk gezegd vallen de resultaten van het onderzoek mij mee', stelt voorzitter Jaap Bond van de KAVB, de belangenorganisatie voor de Nederlandse bollentelers. 'Natuurlijk zien ook wij de maatschappelijke druk toenemen en zijn we als sector volop aan het verduurzamen. Maar het beeld daarover in de gangbare media wordt vooral geschetst door ngo's en doet niet altijd recht aan de inspanningen van onze sector.'

Tijdens het Nationale Bloembollen Congres donderdag in de Keukenhof in het Zuid-Hollandse Lisse reflecteerde Bond samen met demissionair landbouwminister Piet Adema op de resultaten van het reputatieonderzoek dat is uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van de KAVB en de handelsorganisaties Anthos en CNB. Adema vindt dat de bollensector blij mag zijn met de uitkomsten. 'Het perspectief voor deze sector is een stuk positiever dan dat van veel andere landbouwsectoren. Houd dat vooral vast', luidt zijn advies.

In een volle zaal met bollentelers en betrokkenen bij de bloembollensector gaven de onderzoekers Ruurd Hielkema en Anniek van Dooren van Motivaction een toelichting op het onderzoek. Dat is uitgevoerd in het najaar van 2023 en bestond uit een online-enquête onder 1.250 willekeurige consumenten en dertig interviews met zowel interne als externe stakeholders. Voor beide onderdelen van het onderzoek werden het sentiment en de beeldvorming over de sector vastgelegd en werd een imagoscore toegekend.

Waardering voor handelsgeest

De consumentenenquête wijst uit dat tulpen en de export van bloembollen het beeld bepalen van de sector. Verder ligt de eerste associatie voor wat betreft de beroepsgroepen in de sector bij de kwekers en vervolgens bij de handelaren. '60 tot 70 procent van de ondervraagden heeft positieve gevoelens bij de sector en beoordeelt bloembollen als goed voor het welzijn van mensen en waarderen ook de handelsgeest van de kwekers en het respect daarvoor in het buitenland', meldt Hielkema.

Grootste zorg in relatie tot de bloembollensector die de ondervraagden opmerken, zijn de arbeidsomstandigheden op de bedrijven. Daarna volgt de duurzaamheid. Voor veel kopers van bloembollen is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen volgens Hielkema minder een item dan misschien werd verwacht, omdat het geen voedsel betreft. 'Veel van de zorg in het algemeen is een gevolg van een gebrek aan kennis over de sector. Ruim 60 procent van de deelnemende consumenten erkent dat ze weinig of niets van de sector afweet.'

Op basis van factoren die gaan over de beeldvorming in de consumentenenquête ofwel het kwantitatieve deel van het onderzoek is een imagoscore bepaald van 3,4 voor de bloembollensector. Op een schaal van 1 tot 5 is dat een prima rapportcijfer, constateert Hielkema. 'Ten opzichte van veel andere branches waarvoor wij vergelijkbaar onderzoek hebben uitgevoerd, is dit een goed resultaat. Het gebrek aan kennis van de sector is wel een aandachtspunt. Zeker als het gaat om sentiment, zijn consumenten daardoor gemakkelijk te beïnvloeden.'

Soms grote verontwaardiging

Voor het kwalitatieve deel van het onderzoek sprak Motivaction met telers, handelaren en toeleveranciers als interne stakeholders en ngo's, overheden en banken als externe stakeholders. Van beide groepen is het beeld van de bloembollensector wel gelijkwaardig, maar is het sentiment vaak anders. Van Dooren: 'We zien vooral bij telers soms grote verontwaardiging over het beeld dat in de media van de sector wordt geschetst.'

De meeste geïnterviewden zien de bloembollensector als klein en besloten. De interne stakeholders beoordelen dat als positief, terwijl de externe stakeholders de sector daardoor weinig open vinden en het sterk commerciële karakter niet altijd waarderen. Op basis van de interviews bepaalt Motivaction voor het kwalitatieve deel van het onderzoek het gemiddelde imagocijfer op 3,3. 'Daarmee kunnen we stellen dat de bollensector ook bij de stakeholders zeker een gunfactor heeft, maar zien we wel dat ngo's en ook overheden een duidelijk lager cijfer geven', zegt Van Dooren.

De conclusie van het gehele reputatieonderzoek is dat de bloembollensector in Nederland het brede publiek nog steeds aan zijn kant heeft. Verder zijn ook de stakeholders overwegend positief, maar constateren de onderzoekers wel dat de sector de gunfactor moet blijven voeden. Daarvoor is positieve berichtgeving van groot belang. Dat zorgt voor behoud van het goede imago en voor een gevoel van erkenning bij de telers en andere ketenpartijen.

Transparant over eigen milieudoelen

Het advies van de onderzoekers is om de maatschappelijke bijdrage van de bloembollensector goed uit te dragen, zowel landelijk als in de regio. Verder is het goed om transparanter te zijn over de eigen milieudoelen, stelt Van Dooren. 'Plaats een stip op de horizon en laat zien welke stappen nodig zijn om daar te komen. Stel je als sector kwetsbaar op en maak duidelijk wat de grote uitdagingen zijn. Tot slot blijft het belangrijk om de mooie verhalen en de successen van de Nederlandse bollenteelt te vertellen.'

Een aanwezige bollenteler zegt in een reactie op het onderzoek dat het een uitdaging is om als sector goed in het nieuws te komen. 'Dit onderzoek toont dat we goed bezig zijn, maar ook dat de sector kwetsbaar is, omdat onbekend toch ook vaak onbemind maakt. Nu nog spelen de ngo's een grote rol in de vaak negatieve beeldvorming. Wij moeten daar tegenwicht aan bieden. Verder blijkt wel uit de reacties van het grote publiek dat goed werkgeverschap belangrijk is voor ons imago.'

Adema kan zich goed vinden in de conclusie dat de bloembollensector transparant moet zijn en nog meer het eerlijke verhaal moet vertellen. 'Er is zorg over het middelengebruik in bloembollen en ik weet ook dat de sector hard werkt om dat terug te dringen. Daarbij is het van belang dat de sector zelf het initiatief neemt en doelen stelt voor reductie. Het beperken van het gebruik van chemie moet intrinsiek vanuit de sector komen en niet omdat de ngo's daar steeds weer op hameren.'

Verduurzamen is logisch traject

Bond sluit daarop aan door te stellen dat het pad naar verdere verduurzaming voor de bollensector een logisch traject is. Het afzwakken van de Green Deal en het van tafel halen van het voorstel om het middelengebruik in de Europese Unie te halveren, brengt daar volgens hem geen verandering in.

'We zijn een innovatieve sector en in het verleden is al vaak genoeg gebleken dat we in staat zijn om onze uitdagingen zelf op te lossen. Dat geldt ook voor het verder beperken van ons middelengebruik', benadrukt de KAVB-voorzitter.