Kamer bezorgd om kwekersrecht na toestaan nieuwe veredelingstechnieken

De zorgen kwamen donderdag naar voren tijdens een debat over tuinbouw in de Tweede Kamer. Verschillende partijen vrezen dat alleen grote bedrijven de dure nieuwe genomische technieken (NGT) kunnen betalen, waardoor zij een monopolie op de markt voor zaden en uitgangsmateriaal krijgen. Ook benoemen ze het risico dat deze bedrijven patenten vastleggen op - in de basis - natuurlijke eigenschappen van gewassen waardoor andere kwekers niet kunnen werken met deze producten.

Verder willen de Kamerleden niet dat de nieuwe technieken worden gebruikt om gewassen te ontwikkelen die speciaal in combinatie met een gewasbeschermingsmiddel functioneren. Ze hameren erop dat de nieuwe technieken worden ingezet om snel gewassen te ontwikkelen met bijvoorbeeld ziekte- of droogteresistentie, zodat ze een bijdrage leveren aan verduurzaming.

Beschikbare techniek

Landbouwminister Piet Adema antwoordt dat de genoemde zorgen 'ook leven in Europa'. 'Daarom zetten we ons in om de nieuwe technieken voor alle bedrijven beschikbaar te houden. Grote bedrijven moeten niet weglopen met patenten op natuurlijke eigenschappen zodat kleine bedrijven daar geen toegang meer toe hebben.'

De minister benadrukt dat het hoofddoel van de nieuwe technieken is om te komen tot resistente rassen, niet om de Nederlandse veredelingssector te helpen. 'Al is het wel zo dat deze technieken die bedrijven kunnen versterken', voegt hij toe. Er wordt volgens de minister onderzoek gedaan naar de praktische effecten van het toestaan van de nieuwe technieken, maar de uitkomst daarvan laat nog tot 2026 op zich wachten.

Biologische sector

De biologische sector wil gevrijwaard blijven van gewassen die met de nieuwe veredelingstechnieken tot stand komen, ook als het gaat om gewassen met eigenschappen die ook uit traditionele veredeling kunnen ontstaan. 'Het kabinet vindt dat die keuzevrijheid moet worden gegeven', zegt Adema. Hij wil met de biologische sector in gesprek om te zien of aanvullende maatregelen nodig zijn, bijvoorbeeld om vermenging met NGT-gewassen te voorkomen.

Het besluit van het Europees Parlement betekent nog niet dat de nieuwe technieken al gebruikt mogen worden. De Europese landbouwraad, met de landbouwministers van alle lidstaten, moet nog instemmen. Dit is nog geen gelopen race volgens Adema. Hij heeft wel vertrouwen dat dit haalbaar is.