Onderzoek voor verplichte brandveiligheidskeuring start dit jaar

Wiersma schrijft dat er vorig jaar 43 stalbranden waren, net als het jaar ervoor. Dit leidde tot 62.790 dierlijke slachtoffers, meer dan de 37.305 in 2023. Dat komt door een grote brand op een pluimveebedrijf waar 54.000 dieren omkwamen.

Uit de risicomonitor stalbranden blijkt dat er, naast het grote aantal pluimvee, bij een andere brand 8.535 varkens zijn omgekomen. Daarnaast zijn 150 geiten, 45 schapen, 42 runderen en 18 paarden bezweken aan stalbranden.

Bij veel stalbranden is de oorzaak onbekend. Dit komt doordat de stal in veel gevallen volledig afbrandt. Voor de branden waarvan de oorzaak wel was te achterhalen, zijn elektra en werkzaamheden de meestvoorkomende oorzaken.

Risicomonitor uitbreiden

De landbouwminister gaat overleggen met het Verbond van Verzekeraars over het uitbreiden van de risicomonitor, om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van stalbranden. Zo wordt bijvoorbeeld gekeken of er sprake was van specifieke werkzaamheden, om welk bouwjaar het gaat en wat de omvang van de stal is.

Omdat werkzaamheden naast elektra een belangrijke oorzaak zijn van stalbranden, start een brandveiligheidscampagne waarin dit wordt benadrukt. De campagne moet veehouders bewust maken van de brandveiligheidsmaatregelen die ze kunnen treffen.

Voor de aanpak van stalbranden wil Wiersma komen tot verplichte keuringen op de brandveiligheid van technische installaties op het erf (elektrakeuring). Net als op het brandveiligheidsmanagement en de bewustwording van brandrisico’s (brandveiligheidskeuring). De invoering daarvan liep vorig jaar vertraging op, onder meer omdat onduidelijkheid bestaat over de financiële gevolgen voor de veehouder.

Proefkeuringen en keuringsschema

Daarom laat de minister nader onderzoek uitvoeren. Op korte termijn gaat een onderzoeksbureau proefkeuringen doen om meer inzicht te krijgen in de impact, waaronder de financiële gevolgen, van een verplichte elektrakeuring voor veehouders.

In dit onderzoek wordt in eerste instantie gekeken naar de uitkomsten van eerder uitgevoerde keuringen, om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande informatie. Aanvullend hierop worden nieuwe proefkeuringen uitgevoerd. De uitkomsten zijn naar verwachting in het najaar van 2025 gereed.

Aanpassen brandcompartiment

Het huidige brandcompartiment wordt ook bekeken. Dit is momenteel maximaal 2.500 vierkante meter groot. Alleen als kan worden aangetoond dat een groter compartiment even brandveilig is, mag hiervan worden afgeweken. Aan de hand van de resultaten van de genoemde onderzoeken past Wiersma het ontwerpbesluit elektra- en brandveiligheidskeuring mogelijk aan. Dit legt ze daarna aan beide Kamers voor.

Verder heeft Wiersma de Stichting Milieukeur (SMK) opdracht gegeven het schema voor de brandveiligheidskeuring te ontwikkelen en de effectieve frequentie en opzet van die keuring. Het keuringsschema is naar verwachting in het najaar van 2025 gereed.

Van twee systemen om de overlevingskans van dieren bij een brand te verbeteren, heeft Wageningen University & Research (WUR) een integrale analyse uitgevoerd. Fysieke testen in stallen zijn niet gedaan, omdat daarbij het dierenwelzijn in het geding zou komen. Daar komt namelijk vuur en rook bij kijken.

Valwanden en Stable Safe bekeken

Valwanden bieden in de meeste gevallen geen of onvoldoende mogelijkheid voor dieren om te vluchten. Daarnaast is het realiseren van valwanden volgens WUR niet of maar beperkt mogelijk bij bestaande stallen. Wel kunnen deze wanden het klimaat in dierruimten naast een ruimte waar brand is voor korte tijd verbeteren. Maar dat kan ook op minder complexe en kostbare manieren. Bijvoorbeeld via ramen, schuifdeuren of met een rookafvoer via het dak.

Bij het Stable Safe-systeem zijn landbouwhuisdieren bij brand over het algemeen niet zelfredzaam, stelt WUR. Dus ze kunnen niet zelfstandig vluchten, ondanks dat het systeem die mogelijkheden wel creëert. De hokafscheiding openklappen leidt daardoor niet tot minder dierlijke slachtoffers. Daarnaast kan de inzet van hulpdiensten worden belemmerd als dieren los door het stalgebouw lopen, concluderen de onderzoekers.

Wiersma bedankt de ontwikkelaars van de systemen voor het meedenken aan oplossingen om dierlijke slachtoffers te voorkomen of beperken. Maar de resultaten tonen aan dat de evacuatie van landbouwhuisdieren bij brand over het algemeen vrijwel onmogelijk is. Dit onderstreept volgens haar het grote belang van een maatregelenpakket om stalbranden te voorkomen.