Druk op pootgoedteelt in België baart grote zorgen

Nieuws Akkerbouw Job Hiddink 01 feb 2024 om 11:15uur

Net als in Nederland zijn er ook in België grote zorgen over de beschikbaarheid van voldoende pootgoed. Bij de zuiderburen is het pootgoedareaal de laatste vier jaar met maar liefst 25 procent gekrompen. Belangrijke reden voor de krimp is de rendabiliteit die steeds meer onder druk komt te staan.

Druk+op+pootgoedteelt+in+Belgi%C3%AB+baart+grote+zorgen

'De beschikbaarheid van voldoende pootgoed wordt een moeilijk verhaal. Want ook in Nederland als grootste pootgoedland is het areaal het afgelopen jaar sterk gedaald.' Dat stelde onderzoeksleider akkerbouw Kürt Demeulemeester van onderzoekscentrum Inagro dinsdag op de studiedag aardappelen in het Belgische Oudenaarde.

Het areaal pootgoed in België besloeg in 2023 1.847 hectare, blijkt uit cijfers van Belgische keuringsdiensten. Dat is 6,3 procent minder dan het jaar ervoor (1.971 hectare). In 2020 was de oppervlakte nog 2.267 hectare. Dat betekent dat het pootgoedareaal sindsdien al met 25 procent is gezakt.

Maar ook het totale pootgoedareaal in de EU-5 landen België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk en Nederland krimpt. Waar de oppervlakte in 2020 nog 93.000 hectare besloeg, stond het in 2023 op 84.000 hectare. 9.000 hectare minder dus. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek stond in Nederland het afgelopen groeiseizoen 40.000 hectare pootgoed, 3.000 hectare minder dan het jaar ervoor.

Doordat de kostprijs sterk stijgt en de uitbetalingsprijs maar traag meebeweegt, komt de rendabiliteit onder druk te staan

Kürt Demeulemeester, onderzoeksleider akkerbouw bij onderzoekscentrum Inagro

Volgens Demeulemeester betekent deze Europese areaalkrimp dat de honger naar aardappelen alleen maar groter wordt. Naast de pootgoedsector vraagt ook de groeiende fritesindustrie om steeds meer aardappelen. 'De pootgoedteelt komt verder onder druk te staan. Doordat de kostprijs sterk stijgt en de uitbetalingsprijs maar traag meebeweegt, komt de rendabiliteit onder druk te staan.'

• Lees ook: 5 tot 8 procent van de Belgische aardappelen blijft in de grond zitten

Daarnaast zijn er volgens de onderzoeksleider akkerbouw van Inagro nog een aantal belangrijke oorzaken van de toenemende druk op de teelt. 'Doordat het middelenpakket krimpt, is er sprake van een hogere virusdruk. Gevolg is declasseringen van pootgoed, ook bij hogere klassen', legt hij uit. 'Ook resulteren de toenemende weersextremen in het groeiseizoen in een te lage of grove opbrengst.'

Demeulemeester wijst verder op de concurrentie om grond. Voor pootgoed wordt een rotatie van 1-op-4 aangehouden, in plaats van 1-op-3 voor consumptieaardappelen. 'Dat maakt het voor een ondernemer minder interessant om pootgoed te telen.'

Minder pootgoed beschikbaar

Nu wordt uitgegaan van een tekort aan pootgoed of in ieder geval minder aanbod, is het volgens Demeulemeester zaak nog zorgzamer om te gaan met pootgoed. Telers zullen daarom ook grovere maten moeten uitplanten, maar ook kunnen ze overwegen pootgoed te snijden. Dat heeft voors en tegens.

• Lees ook: 'Dreigend tekort aan goed pootgoed wordt onderschat'

'Voordeel is dat je door pootgoed te snijden slapende ogen activeert. Daarnaast geeft het meer stengels. Twee helften geven 10 tot 25 procent meer stengels dan een hele poter', weet de onderzoeksleider. 'Verder zorgt het iets vroeger voor een grovere sortering en kun je besparen op pootgoedkosten.'

Maar snijden brengt ook risico's met zich mee. Zo is er meer kans op overdracht van schimmel- en bacterieziekten, kost het meer arbeid en vraagt het meer logistieke bewegingen. Essentieel is volgens Demeulemeester om secuur te werken. 'Ontsmet de messen goed en laat het bij uitbesteding alleen doen door een erkende loonwerker. Verder is het van belang alleen kwalitatief goed pootgoed te snijden en te zorgen voor een goede wondheling.'

In de lengte of in de breedte snijden?

Ondernemers kunnen ervoor kiezen het pootgoed in de lengte of in de breedte te snijden. Door poters in de lengte te snijden, ontstaat een groter wondvlak en een grotere kans op infecties of uitdroging. Daarbij kunnen langwerpige knollen problemen geven met snarenbedpootmachines. Voordeel is wel dat beide helften evenveel scheuten hebben en dat de opkomst sneller zal zijn.

Door poters in de breedte te snijden, blijft het wondoppervlak kleiner en is het gemakkelijker het pootgoed uit te planten. Wel is er bij deze methode een ongelijkere verdeling van de scheuten. Op de opbrengst zal snijden geen invloed hebben, omdat het aantal stengels en knollen per vierkante meter gelijk blijft.