'Belang veilige mest onderbelicht'

Regelmatig horen we van dramatische ongelukken met giftige gassen uit mestopslagruimten. De overheid richt zich nu alleen op onderzoek van de sektarische milieuaspecten van mestemissies. Er zou een betere balans moeten zijn tussen milieumaatregelen en de veiligheid van de mest zelf in het belang van de boer en zijn vee.

Helaas is er vrijwel geen praktijkonderzoek om giftige gassen in de mestput te voorkomen. Hoe kan een boer preventief werken aan veilige mest die gezond is voor mens en dier en bodem? Nieuwe Oogst van 21 december schreef over een onderzoek naar giftige gassen in rundveestallen op twaalf praktijkbedrijven. Daarin kijken ze vooral naar de effecten van de betonvloeren en niet naar de samenstelling van de mest zelf.

Op 11 januari stond er in Nieuwe Oogst een verhaal van brandweervrouw Jetty Middelkoop. Zij maakt zich al jaren zorgen over dit dweilen met de kraan open met steeds weer ongevallen met gezondheidsschade en dodelijke afloop voor rundvee en soms ook boeren.

Alleen van dodelijke ongevallen van boeren zijn de cijfers bekend. Er is ook brand- en explosieschade door deze onveilige mest.

Grijs gebied

Er is een grijs gebied van (bijna-)ongevallen die niet geregistreerd zijn. Het jaarlijkse aantal dode dieren door mestgassen is nergens bekend. Mest is een 'gevaarlijke stof' geworden op de boerderij. Jammer. Terwijl juist onze mest waardevol moet worden gemaakt.

Op de Biobeurs op 17 en 18 januari in Den Bosch kwamen verschillende standhouders en (biologische) boeren bijeen die ervaring hebben met mestbewerking. Goede mest stinkt niet, het schuimt niet en er komen bij het mixen niet ineens grote hoeveelheden schadelijke gassen vrij. Als je geen mestschuim onder de vloer hebt, dan heb je minder explosiegevaar van methaan.

Bovendien houd je meer effectieve opslagruimte over in de mestkelder. Als de mest 'gezond' is, zonder H2S-dampen, dan geeft het bij mest uitrijden veel minder stank en de buurvrouw kan de was aan de lijn laten hangen. Veilige mest komt ook nog eens de bodemvruchtbaarheid ten goede.

Ander bedrijfsmanagement

Veilige mest krijg je alleen als de boer er zelf een inspanning voor doet. Alleen naar stalvloeren kijken, die niet werken, is zonde van alle tijd en het onderzoeksgeld. Honderden veehouders hebben ondertussen al ervaring met 'veilige mest'. Door aanpassingen van het voerregime, gebruik van extra strooisel, mestbeluchting of door het toepassen van mesttoevoegmiddelen. Het is teleurstellend dat wetenschappers van Wageningen University & Research vrijwel geen onderzoeksgeld beschikbaar hebben voor het veiliger maken van de rundveedrijfmest.

Misschien moet de cofinanciering worden gezocht bij verzekeringsmaatschappijen die bij alle ongevallen, en soms overlijden van landbouwpersoneel, de vele dode dieren en de brand- en explosieschade moeten vergoeden. Zoek eens uit hoe groot die bedragen jaarlijks zijn. Dat getal is nu helemaal niet bekend.

Maar landbouwonderzoekers mijden het gesprek met deze groep innovatieve boeren. Zij weten niet goed hoe ze hiermee moeten omgaan. Op de Biobeurs hebben wij er al over gesproken. Graag hoor ik reacties van geïnteresseerden die willen meewerken om dit tij te keren. U kunt mij bereiken via sjoerddehoop1@gmail.com of (06) 13442679.