Autoriteit: noodmaatregelen nodig voor behoud natuur

Die noodmaatregelen zijn ook nodig om uit de stikstofcrisis te komen, bepleit de Ecologische Autoriteit in een adviesrapport aan demissionair minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof.

De Ecologische Autoriteit beoordeelde de door de provincies opgestelde natuurdoelanalyses. Die laten per stikstofgevoelig Natura 2000-gebied zien of de natuurdoelen met de huidige maatregelen worden gehaald, of dat er meer nodig is voor natuurherstel. Deze onderbouwing is nodig voor de te nemen maatregelen in de provinciale gebiedsprogramma’s.

Ondanks dat er in de afgelopen jaren het nodige is gedaan aan natuurherstel, laten volgens de autoriteit de natuurdoelanalyses zien dat dat nog onvoldoende is geweest. Veel Natura 2000-gebieden zijn verslechterd, of verslechtering kan niet uitgesloten worden. Dit is in strijd met de nationale en Europese habitatrichtlijn.

'Verwaarlozing'

Het advies spreekt van ‘verwaarlozing en achterstallig onderhoud’, zowel op het gebied van natuurmonitoring als het nemen van noodzakelijke maatregelen. Vicevoorzitter Harry Webers: ‘Nederland heeft jarenlang zijn verantwoordelijkheid niet genomen voor onze eigen natuur, die we nota bene zelf hebben aangewezen voor bescherming. We hebben geen goed rentmeesterschap betoond. We moeten vanaf nu alle zeilen bijzetten om de natuurdoelen alsnog te halen. Dan ontstaat weer ruimte om vergunningen af te geven voor economische ontwikkelingen.'

In het advies roept de Ecologische Autoriteit provincies en het Rijk op om als één overheid op te treden en perspectief te bieden op noodzakelijke ontwikkelingen op het gebied van woningbouw, energietransitie en duurzaam ondernemen.

‘Nederland staat voor grote opgaven, ook op het vlak van natuur, stikstof, water en klimaat. De samenleving heeft daarbij overheden nodig die hun eigen verantwoordelijkheid nemen én effectief samenwerken. Alleen als ze als één overheid opereren. En als iedereen doet wat moet én kan, lukt het om de doelen te halen', meldt Webers.

Uit stikstofimpasse komen

Volgens de Ecologische Autoriteit moet de overheid op volle kracht doorgaan met de gebiedsgerichte aanpak. ‘Zo krijgen we beter zicht en zekerheid op natuurherstel. Dat is ook de enige manier om uiteindelijk uit de stikstofimpasse te komen. En het is belangrijk voor een gezonde en duurzame toekomst voor ons allemaal.‘

Het advies ‘bevestigt wat we al heel lang weten, namelijk dat onze natuur onder druk staat’, zegt demissionair minister Van der Wal in een reactie tegen het ANP. ‘Hoe langer we wachten, hoe groter de opgave wordt.’

Stikstofneerslag is een belangrijke oorzaak voor de slechte staat van de natuur, maar de autoriteit wijst ook op de rol van verdroging en vervuiling. 'Daarom is het zo belangrijk dat we niet alleen kijken naar het verminderen van stikstofuitstoot, maar ook naar maatregelen als waterberging', adus de minister.

Extra budget

De verschijning van het adviesrapport komt daags voor de behandeling van de landbouwbegroting op woensdag 31 januari en donderdag 1 februari in de Tweede Kamer. Van der Wal hoopt daar een meerderheid te krijgen voor het voorstel om extra budget vrij te maken. Met dat geld kunnen provincies starten met hun gebiedsplannen.

Vanuit de Tweede Kamer en LTO Nederland is eerder kritiek geuit op de systematiek van de natuurdoelanalyses. Ook wordt er al enige tijd gepleit voor een Agrarische Autoriteit die onderzoekt wat het effect van nieuw beleid is op de positie van boerenbedrijven. Aan die wens, ook geuit door Johan Remkes in zijn stikstofadvies uit oktober 2022, is door het kabinet-Rutte IV geen gehoor gegeven.