Docuboer Gerlach: 'Als we voor het geld kozen, was het land al verkocht'

Als Van Beinum buiten onkruid aan het wieden is, heeft hij nog wel het idee dat hij op het platteland zit. ‘Maar als ik hier kom aanrijden, dan zie ik alleen maar urbanisatie. Het was hier vroeger echt gezellig, je sprong zo over de sloot om elkaar te helpen.’ Van Beinum mist dit gevoel van saamhorigheid. Toen hij nog jong was, kwam zijn moeder met een tas vol lekkere broodjes en frisdrank aanzetten. ‘Dan zaten we op een baal stro en aten we. Die nostalgie komt denk ik nooit meer terug.’

De inmiddels 74-jarige akkerbouwer kreeg op jonge leeftijd een zware opgave. Van Beinum moest namelijk al op zijn 14de het bedrijf runnen, omdat zijn vader na een ziekbed van ruim drie jaar overleed. Hij geeft aan in die tijd veel aan zijn moeder te hebben gehad. ‘Ik heb alles aan haar te danken.’

Ook de band tussen de kinderen in het gezin is door die bijzondere situatie sterker geworden. Zo is jongere broer Boudewijn van Beinum nog altijd actief op het agrarisch bedrijf. De broers vinden het gezellig om veel samen te doen. ‘Alleen is maar alleen’, glimlacht Gerlach van Beinum. Ondanks zijn leeftijd en reuma vindt hij het moeilijk om te stoppen. ‘Ik ben blij dat ik, ondanks mijn gezondheid, nog wat kan doen. Ik ben graag bezig.’

Het verhaal is vastgelegd in de documentaire ‘Gerlach’, die vanaf 14 december 2023 in de bioscoop draait. Zijn verhaal wordt door de makers samengevat als ‘een liefdevol en humoristisch portret. Met veel toewijding zorgt de boer voor zijn bieten en graan, terwijl projectontwikkelaars op zijn land azen.’

De keukentafel in zijn houten huisje speelt een grote rol in de documentaire. Het is hier een komen en gaan van zowel familie als vrienden. Ondanks zijn hoge leeftijd en fysieke ongemakken, biedt de boer zijn gasten met alle liefde koffie en thee aan. Als er even geen bezoek is, komt er wel een klant in zijn boerenwinkel. Vooral in de winter vindt Gerlach van Beinum het fijn dat de winkel draait. ‘Omdat er anders ‘s winters niet veel te doen is. Klanten helpen geeft voldoening.’

In de afgelopen jaren is het bedrijf kleiner geworden. Een deel van de grond is verloren gegaan door onteigeningen. Niet alleen een nieuwe spoorverbinding, maar ook de rotonde naast het huis heeft ervoor gezorgd dat de boer land moest afstaan. Dit maakt het voor hem steeds lastiger om rendabel te blijven.

Chinezen aan de deur

Het land dat de broers bewerken, is gewild. Zo zijn er zelfs Chinese investeerders aan de deur geweest. De oudste van de twee broers heeft een handig trucje om deze confrontatie te ontlopen. ‘De baas is er niet’, zegt hij dan.

Voorlopig is Gerlach van Beinum niet van plan zomaar weg te gaan. Daarvoor heeft hij te veel emotionele binding met deze plek en het leven wat erbij hoort. ‘Als we voor het geld gekozen hadden, dan was het al verkocht. Ik wil niet weg met een kater.’

Om het land te behouden, hebben de broers veel rechtszaken moeten uitvechten. Inmiddels zijn er al ruim tien zaken geweest. ‘Het is schrikbarend dat wij zoveel moeite moeten doen om leefbaar te kunnen wonen.’

Al dit gedoe heeft voor stress gezorgd. ‘Ik heb er grijze haren van’, zegt Boudewijn van Beinum met een knipoog. ‘We kunnen ook niet stoppen, dan zijn we alles kwijt en is alles voor niets geweest.’ Onzekerheid remt de bedrijfsvoering. Een keer in de rechtszaal verliezen, kan immers het einde betekenen.

Ondanks dat de broers positief blijven, wordt er ook weleens gemopperd. ‘Dat zit in mijn aard. Dan beuren we elkaar op en zetten we weer de schouders eronder’, voegt Gerlach van Beinum toe. Als het aan de ondernemers ligt, komt er voorlopig geen einde aan het avontuur. ‘Als ik er niet meer ben, dan gaat mijn broer verder. Die is tien jaar jonger. Maar ik denk dat ik heel oud word’, zegt hij lachend.

Toekomst

Hoe de komende tijd eruit gaat zien, is onduidelijk. De helft van de grond heeft recent een nieuw bestemmingsplan gekregen. Mocht dit verkocht worden, dan komt het voortbestaan van het bedrijf in gevaar. De vraag is dan of het bedrijf rendabel kan blijven. ‘We zitten hier al twintig jaar mee, het blijft gek dat het elk moment klaar kan zijn.’

Toch zijn de broers tevreden. ‘We moeten ons eraan overgeven, de onteigening gaat komen. Mopperen helpt niet.’ Uit zichzelf stoppen doet Van Beinum pas als het om de gezondheid echt niet meer gaat. De jongere broer vindt het vooral zuur dat het einde wordt opgelegd. ‘Ondanks dat gaan we voor het maximale.’