European Pig Producers: 'Modern ondernemerschap vraagt om delen van ervaringen'

Eens in de drie jaar maken de Nederlandse leden van EPP een studiereis in Europa. De laatste was in 2018 naar Griekenland. Door de reisbeperkingen tijdens de coronapandemie duurde het tot september 2023 voor het lang geplande bezoek aan Portugal kon worden afgelegd. En een paar maanden eerder, in april, hield EPP het jaarcongres in Spanje. In een jaar tijd vonden dus twee reizen plaats naar Zuid-Europese landen die qua structuur van de varkenshouderij hemelsbreed verschillen.

Bezoek aan Portugal bevestigde voor mij dat ik op mijn bedrijf doe wat bij mij past

Gert van Beek, voorzitter European Pig Producers

Kenmerkt de sector in Spanje zich door een sterke integrale aanpak, die in Portugal kent kleinschalige familiebedrijven. Beide landen hebben geen nationale EPP-branche. Bovendien is het zo dat hoe zuidelijker je in Europa komt, des te groter de taalbarrière wordt. Toch spreken Van Beek en Van Genugten-Vos van een interessant bezoek.

Wat maakte het bezoek interessant?

Van Genugten: 'Net als in Nederland zijn er in Portugal varkenshouders die zoeken naar mogelijkheden om zich te differentiëren.Tijdens de bedrijfsbezoeken gingen de gesprekken dan ook met name over waar de betreffende varkenshouder kansen ziet en waarom.

'In Nederland gingen we eerst naar specialisatie en nu weer meer naar differentiatie. Leden willen weten hoe andere ondernemers het in de korte keten aanpakken.'

Welke inzichten heeft de reis gebracht?

Van Beek: 'Ik heb een bedrijf met een hoge gezondheidsstatus in Lelystad. En het bezoek aan Portugal bevestigde voor mij dat ik op mijn bedrijf doe wat bij mij past. In Portugal brachten we onder andere een bezoek aan een volledig nieuwe slachterij die helemaal in eigen beheer is ontwikkeld, maar waar nog geen varken is geslacht.

Van Genugten: 'We waren ook te gast bij een integratie die in twintig jaar tijd is gegroeid van 5.000 naar 55.000 zeugen, maar we hebben ook verschillende kleine concepten gezien die specifieke rassen gebruiken. Waaronder een varkenshouder die een inkomen verdient met 100 varkens per jaar die worden gevoerd met kurkeik.'.

Gaat de varkenshouderij in Portugal die in Spanje achterna?

Van Beek: 'Dat verwacht ik niet. Spanje en Portugal doen best veel dingen samen. Onder andere om de ruimte die er is goed te benutten. Maar Portugal zit helemaal niet te wachten op bedrijven in de omvang zoals Spanje die kent. Bovendien heeft Portugal ook zo zijn eigen uitdagingen als het gaat om water en droogte.

'Groei in de Europese varkenshouderij komt in mijn optiek ook niet uit Zuid-, maar eerder uit Oost-Europa. Daar is meer ruimte en zijn minder beperkingen.'

Van Genugten: 'Spanje kampt op dit moment nog met problemen door de ziekte PRRS, waardoor het land onder andere veel biggen importeert. Maar de varkenshouderij in Spanje heeft de structuur van de sector op orde. Het is het enige land dat nog groeit in aantallen zeugen. Krijgen ze daar PRRS onder controle, dan zou die productie de 'ruimte' kunnen vullen die nu ontstaat op de Europese markt.'

Wat is de waarde van zo'n bezoek voor een Nederlandse varkenshouder?

Van Beek: 'Iedere varkenshouder heeft behoefte aan potentiële kansen. Een kijkje in de keuken bij andere varkenshouders kan jou helpen bij je eigen gedachtevorming over waar die kansen voor jou en je bedrijf liggen. Of je juist bevestigen in wat je doet.

'Bovendien is zo'n excursie een mooie manier om te bouwen aan je netwerk. Zaken doe je onderweg niet, maar wanneer je elkaar kent, pak je op een ander moment gemakkelijker de telefoon.'

Van Genugten: 'Iedereen kent wel het gezegde 'alleen ga je sneller, maar samen kom je verder'. Dat omarmen wij als EPP. Ieder congres, iedere bijeenkomst levert wel iets op, als je je open opstelt en kennis wilt delen. Dat is wel een voorwaarde. Je kunt niet alleen kennis komen halen.'

Past samenwerken wel bij de leden van EPP?

Van Beek: 'EPP heeft het imago dat met name de grotere varkensbedrijven lid zijn, maar de structuur van de sector verandert in rap tempo. Dat vraagt veerkracht van de ondernemers. Niet alleen om tegenslagen op te vangen en aan te kunnen, maar juist om de veranderingen die voortdurend actueel zijn proactief te omarmen. Een organisatie als de onze kan je – ongeacht de grootte van je bedrijf – daarbij helpen.

'EPP is een netwerkorganisatie. En het idee achter netwerken is het opbouwen en onderhouden van functionele contacten. In mijn ogen is dat niets anders dan een duurzame vorm van samenwerken. Modern ondernemerschap vraagt om het delen van successen en mislukkingen en om van elkaar te leren.'

Hoe verhoudt zich dat tot de periferie rond het varkensbedrijf?

Van Genugten: 'Uitgangspunt binnen onze organisatie blijft 70 procent leden-varkenshouders, 30 procent periferie. Maar de tijd brengt met zich mee dat een bredere kring betrokken raakt bij het primaire bedrijf. En wij hopen dat vleesverwerkers en retail zich nu ook willen aansluiten bij EPP. Dat is eigenlijk inherent aan de samenwerkingsverbanden en concepten die ontstaan.

'De belangen van alle EPP-leden zijn zowel binnen Europa als binnen Nederland niet gelijk, maar het is een waardevolle organisatie om inzicht te krijgen in elkaars uitdagingen. Daar weet van hebben maakt de varkenshouderij slagkrachtiger.'