'Maak kunstmestvervangers mogelijk'

Onlangs werd op Dairy Campus in Boksum duidelijk dat bijna duizend boeren gebruik hebben gemaakt van een subsidie om hun stikstofuitstoot terug te dringen. Met relatief simpele maatregelen in de bedrijfsvoering, ofwel het laaghangende fruit, slagen zij erin de gemiddelde stikstofuitstoot op bedrijfsniveau met 10 procent te laten afnemen.

Dit is een mooi voorbeeld van hoe provincie Fryslân, Groningen en Drenthe samen met de kennis en kunde van de landbouwsector en betrokken maatschappelijke organisaties oplossingsgericht kunnen samenwerken. Dit is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt.

Zo zijn en worden onze boeren de laatste jaren flink op de proef gesteld door de overheid, onder meer door veranderende regelgeving in de mestwetgeving. Dat maakt het bewonderenswaardig dat agrariërs zich steeds weten aan te passen en vastberaden zijn om boer te blijven.

Gelukkig maar, want voedselmakers hebben we hard nodig de komende tijd. Met de prognose dat de wereldbevolking blijft toenemen en de vaststelling dat wereldwijd elk jaar landbouwgrond verloren gaat, zal de de vraag naar goed voedsel ook toenemen. Daarom moeten we de Nederlandse landbouwgrond koesteren. Hier hebben we een gunstig klimaat en hoge gewasopbrengsten, mede doordat boeren al hun expertise inzetten.

Maar momenteel lopen de zorgen bij de boeren hoog op. Door het verlies van de derogatie mag er straks minder mest op het land worden uitgereden. En het gros van de boeren heeft momenteel geen andere keuze dan meer kunstmest te gebruiken.

De ondernemers komen hierdoor in een spagaat. Door onder meer de hoge grondprijzen moeten wel hoge opbrengsten worden gehaald, want investeren in extra grond is voor de meeste boeren niet haalbaar. Minder vee is ook geen optie, want dit gaat ten koste van het directe verdienvermogen; van betaling van rekeningen tot aan het overhouden van een modaal inkomen.

Klimaatdoelen

Gelet op het verkleinen van de kringloop is het helemaal onlogisch dat we de hoeveelheid dierlijke mest op het land gaan afbouwen en in plaats daarvan extra kunstmest gaan aanvoeren. Daarbij werkt het ook nog eens averechts op het behalen van de (te ambitieuze) klimaat- en waterdoelen. De oplossingen voor dit probleem liggen voor het oprapen en kunnen samen met de kennis uit de landbouw en maatschappelijke partijen worden uitgevoerd.

Zo is algemeen bekend dat kunstmest kan worden vervangen door producten uit dierlijke mest. Er zijn al boerenbedrijven die hebben geïnvesteerd in emissiereducerende technieken als monomestvergisting of mestscheiders. Maar de bedrijfseigen mest mag door wet- en regelgeving nog niet worden gebruikt als kunstmestvervanger.

Al jaren wordt er gepleit voor verruiming van de bemestingsnormen voor bewerkte mest, omdat deze mede bijdraagt aan een betere bodem en waterkwaliteit. Net als aan een verlaging van de CO2-uitstoot die gepaard gaat met kunstmestproductie. Hopelijk pakt de overheid deze handschoen op die vanuit de maatschappij, landbouw en niet te vergeten BBB wordt aangereikt.