Duits verbod op aanbinden dieren treft helft Beierse melkveehouders

Via het wetsontwerp wil Duitsland het aanbinden van koeien vanaf 2028 verbieden. Op dit moment wordt in heel Duitsland 10 procent van de koeien aangebonden in de stal, op 28.300 bedrijven.

In de deelstaat Beieren gaat het om 13.000, vaak wat kleinere, melkveebedrijven. 9.500 van deze Beierse melkveehouders houden de koeien jaarrond op stal. Het Bayerischer Bauernverband (BBV) is daarom een campagne gestart, 'Rettet Berta vor dem Schlachthof und Kleinbauern vor dem Aus', oftewel 'Red Berta van het slachthuis en kleine boeren van faillissement'.

Volgens BBV betekent de voorgenomen maatregel vanuit de federale regering in Berlijn het einde voor veel melkveebedrijven in Beieren. Nieuwbouw of renovatie is voor veel bedrijven in deze termijn geen optie. 'De geplande wetswijzigingen zullen niet leiden tot een betere dierenbescherming, maar zorgen er wel voor dat er meer dieren in het buitenland worden gehouden onder minder strenge regels', stelt BBV.

Gevolgen voor biodiversiteit

De belangenbehartiger van de Beierse boeren meent dat de maatregel ook gevolgen heeft voor de natuur en biodiversiteit in de Alpen, het Beierse Woud en de Rhön. De melkveebedrijven die daar zijn gevestigd, zijn vaak kleinschalig en beheren met de koeien het landschap. Voor het toerisme kan het ook gevolgen hebben als de koeien verdwijnen uit de weiden.

De BBV hekelt met name de korte termijn van vijf jaar die geldt voor het verbod. Op die manier is het volgens de organisatie onmogelijk voor Beierse melkveehouders om om te schakelen. Ze pleiten ervoor de typerende vorm van melkveehouderij in Beieren, met minstens 120 dagen weidegang voor de koeien, te behouden voor de regio.

Ligboxenstal in opkomst

De grupstal staat in meer landen onder druk. Sinds de jaren zeventig is in Nederland de ligboxenstal in opkomst, maar voor die tijd was de grupstal, waarin koeien worden aangebonden, het gangbare houderijsysteem. Volgens cijfers van Stichting Kwaliteitszorg Onderhoud Melkinstallaties had in 2017 6,5 procent van de melkveehouders een grupstal.

Voor de biologische melkveehouderij is een grupstal in Nederland sinds 2016 niet meer toegestaan. Ook Nederlandse zuivelbedrijven hebben regels opgesteld voor het gebruik van dit staltype. Sinds 2018 geldt voor leden van Royal FrieslandCampina een verbod op nieuwbouw en uitbreiding van grupstallen.

Leerdammer had in het verleden als onderdeel van Bel het voornemen om verplicht te stellen dat vanaf 2025 geen koeien permanent meer vast staan op bedrijven waar zij melk vandaan halen. Ruim twee jaar geleden is Leerdammer echter over genomen door Lactalis. Sindsdien wordt het zelfde beleid gehanteerd als bij FrieslandCampina

Nederlandse zuivelbedrijven die zijn aangesloten bij de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) nemen sinds 2017 geen nieuwe leden aan die een grupstal hebben. Voor het keurmerk On the way to Planetproof is dit houderijsysteem ook verboden.

De grupstal wordt in Europa vooral nog vaak gebruikt in de Alpen. De koeien lopen in de zomer buiten en worden in de winter in de grupstal gezet. In Zwitserland moeten de dieren wel 4 uur per dag uitloop hebben. In Denemarken mogen sinds 2022 geen nieuwe grupstallen worden gebouwd. Er geldt geen Europees verbod op het aanbinden van koeien.