Van Campen (VVD): 'De boer moet kunnen zien wat verduurzamen oplevert'

Nieuwe Oogst spreekt Van Campen tijdens een werkbezoek aan de Future Farm van melkveehouder Erik Back in het Overijsselse Lutten, die onder meer experimenteert met de productie van biogas en de teelt van eendenkroos als veevoer. 'Ik kan deze boer amper bijbenen als het gaat om de technieken en innovaties waar hij het over heeft. Dat is wel kenmerkend voor ondernemerschap. Per definitie hobbelt de overheid achter ondernemers aan.'

Die kalverimport kun je er niet met een schaartje afknippen, in de grensregio’s is dat lastig

Thom van Campen, VVD-Tweede Kamerlid

De VVD wil de agrarische sector klaarmaken voor de toekomst. Wat houdt dat precies in?

'Dat houdt in dat de overheid de randvoorwaarden gaat scheppen zodat investeren in verduurzaming een boer ook wat oplevert. En dat ze de zekerheid hebben dat ze het over twee, drie jaar niet weer over een hele andere boeg moeten gooien omdat de overheid weer allerlei nieuwe plannen heeft.'

In de Kamer maakt u zich hard voor de invoering van doelsturing, de afrekenbare stoffenbalans. Bent u tevreden met de vorderingen tot nu toe?

'Nou, het gaat me altijd te langzaam. Maar als je van boeren vraagt dat ze gaan werken aan minder uitstoot van methaan en ammoniak en minder chemie bij gewasbeschermingsmiddelen, dan moet je ook zorgen dat ze die prestaties kunnen monitoren en dat is nu niet zo.

'We vragen heel veel van de sector. En met een afrekenbare stoffenbalans, eigenlijk een nieuw soort Minas, zou je dat voor elkaar kunnen krijgen. En dan sta je als boer, als ondernemer, zelf aan het roer van je bedrijf. Er zijn nu plannen om dat bij het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn in te voeren.'

Wordt dat uw focus in de komende jaren? Blijf u dan ook landbouwwoordvoerder?

'Dat gaan we zien. Eerst moet ik gekozen worden door de kiezer. Ik ben nu tweeënhalf jaar landbouw- en natuurwoordvoerder. Het gaat om de balans tussen landbouw en natuur die we zoeken. De Nederlandse agrarische ondernemers zijn daar echt toe in staat. Daar heb ik alle vertrouwen in.

'Op 22 november vragen we de kiezer weer om vertrouwen. Ik hoop dat we daarna een Tweede Kamer krijgen met een samenstelling van partijen die bereid is om te investeren in de verduurzaming van de agrarische sector.'

Onder ondernemers hoor je wel het geluid dat de VVD te 'groen' is geworden. Een deel is daarom overgestapt naar BBB. Snapt u dat verwijt?

'Wij zijn liberalen, dus wij vinden dat je zelf verantwoordelijk bent voor je doen en laten, maar ook voor het opruimen van schade of vervuiling die je veroorzaakt. We weten dat de agrarische sector er toe in staat is om de uitstoot van stikstof aanzienlijk te verminderen. Dat heeft de sector ook al sinds de jaren negentig laten zien. Vanaf 2014-2015 is dat echter stil komen te staan.

'Uiteindelijk willen we allemaal in een land wonen waar het water schoon is, waar je kunt genieten van de schone natuur en uiteindelijk waar ook de voedselproductie niet leidt tot vervuiling van de omgeving. Maar dan moet je als overheid ondernemers wel de gereedschappen geven om dat te kunnen doen.'

De landbouwtransitie ligt momenteel stil omdat ondernemers in onzekerheid verkeren. Hoe kan de politiek dat weer in gang zetten?

'Het Landbouwakkoord was daar een heel mooie opmaat voor. Ik vind het nog steeds heel jammer dat dat akkoord niet is gesloten. Dat hoor ik ook van heel veel boeren.

'Tegelijkertijd liggen er wel hele mooie ideeën van organisaties, ondernemers en instanties uit het concept-landbouwakkoord. Die moeten we verder brengen. En daarbij is het van belang dat naast de vrijwillige opkoopregelingen de regelingen voor innovatie, extensiveren en verplaatsen ook snel open gaan.'

De VVD wil de kalverhouderij in balans brengen met de Nederlandse melkveehouderij. Wat is daarvoor de reden?

'De kalverhouderij hoort bij de melkveehouderij. Die kun je niet los van elkaar zien. Tegelijkertijd importeren we ook heel veel kalveren. Wij denken dat het beter past bij de milieudoelen om dat te verminderen. Dat we kijken hoe we de veehouderij in balans brengen met de omgeving en de beperkte ruimte die we in Nederland hebben.

'Die kalverimport kun je er niet met een schaartje afknippen, want in de grensregio's is dat lastig. Maar andere veehouders moeten fosfaat- of dierrechten kopen. In de kalverhouderij niet en dat vind ik onrechtvaardig.'

In het VVD-programma staat ook dat de landbouwexport geen doel op zich moet zijn.

'Wij willen daarmee zeggen dat niet alle agrarische activiteiten overal kunnen. Dus moet je kijken welke agrarische activiteiten wel passen bij een bepaalde omgeving en welke minder. Denk aan het Friese veenweidegebied, waar je andere uitdagingen hebt dan op de Sallandse Heuvelrug. Of de Flevopolder, waar veel ruimte is voor gangbare akkerbouw.

'En vaak riepen we dat de export een doel is en daarvan zijn we afgestapt. Een goede agrarische productie uit een landbouw die past bij de draagkracht van de omgeving, bodem, water en lucht, dat moet het uitgangspunt zijn.'

Rond het jaartal 2030 ontstond veel polarisatie. Nu streeft de VVD weer naar 2035. Waarom?

'We hadden dat aangescherpt in de verwachting dat rechters zouden zien dat het menens is met de stikstofreductie. En dat we daarmee ook sneller bijvoorbeeld de PAS-melders konden legaliseren.

'Rechterlijke uitspraken laten zien dat dat niet het geval is. Dus nu zeggen wij: laat het resultaat zwaarder wegen dan een jaartal. We houden ons aan de wet zoals die nu is. En laten we nou alles op alles zetten om die doelen te gaan behalen. Met regelingen, met kennis en kunde van de sector zelf. Dan gaan we daar echt uitkomen.'