Versnellingsaanpak uitstoot en mestverwerking in zandprovincies

'Een van de doelen is dat er een juridische toets komt van de emissieaanpak', meldde onafhankelijk voorzitter Paul Bleumink dinsdag tijdens de extra Algemene Ledenvergadering van de Producentenorganisatie Varkenshouderij. Die was volgens de POV nodig vanwege de recente ontwikkelingen. Zo is het Landbouwakkoord gestrand, loopt het stikstofbeleid onverminderd moeizaam, worden stalinnovaties niet erkend en vergunningen niet afgegeven.

De zes zandprovincies willen met de versnellingsaanpak de impasse die er bij de aanpak van de emissies is doorbreken. Ze hebben veel intensieve veehouderijbedrijven en daarmee hoge emissies naar de natuur en vanwege de zandgronden te maken met uitspoeling.

Samen oppakken

Ieder voor zich was wel bezig met de aanpak van emissies en bijvoorbeeld het meten ervan, maar waarom zou je dat dan niet samen aanpakken, zegt Bleumink. 'Om een lang verhaal kort te maken, de versnellingsaanpak veehouderij zandprovincies kwam van de grond. Alle vijf de veesectoren, melkvee, pluimvee, kalveren, geiten en varkens, werden erbij betrokken en ook het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit werd ervan overtuigd om mee te doen.'

De versnellingsaanpak kent een viersporenbeleid. Het eerste is met sensoren realtime de effecten van emissiereducerende maatregelen meten. Tweede is de combinatie van stalinnovatie met mestverwaarding, waarbij groen gas voor het verdienmodel moet zorgen.

Derde is de meststoffen heel gericht inzetten op basis van de behoefte van de bodem en het gewas en dat zonder nadeel voor de waterkwaliteit en de verdere ontwikkeling van een sluitende stoffenbalans. De vierde zijn compleet nieuwe doorbraaktechnologieën die samen met technische universiteiten worden ontwikkeld en getest.

Juridisch borgen

Om snelheid te kunnen maken, is gestart met 32 bestaande en nieuwe innovatieprojecten. Die worden beter gemaakt. Met sensortechnieken wordt de uitstoot gemeten. Daarnaast zal een stoffenbalans nodig zijn om de emissies te borgen.

Bleumink: 'Bij een mestverwerkingssysteem komt immers onschadelijk stikstofgas vrij en dat kun je niet meten. Dat moet op een andere manier via de stoffenbalans. Met een aantal stalsystemen, waar we de zekerheid hebben over de emissiereducties en die we goed kunnen borgen, stappen we dan naar de rechter en vragen om een oordeel. We willen de systemen daarmee juridisch borgen.'

Voor de varkenshouderij zijn de systemen die worden getest het Kamplan-systeem, Vevar met mestscheiding, mestscheiding bij Innovatiepark de Vlier en het Trac-systeem van Cooperl en Vereijken. Verder de Coviva-pilot met Animal Life Plus en BioAktiv, het 'kookproces' van Van Gorp en nog twee nieuwbouwprojecten van varkenshouders met bronmaatregelen en een biologische luchtwasser.

Stikstofkraker

Bij het melkvee wordt bijvoorbeeld het toevoegmiddel Kopros onderzocht en een next level emissiearm vloersysteem, net als de stikstofkraker van Gazoo en de Lely Sphere. Bij pluimvee gaat het om de mestschuifel en het Eco Air Care systeem, bij kalveren de mestband van Verberk en een systeem met bronmaatregelen onder de roosters bij geiten. Bij spoor twee worden bestaande en nieuw te bouwen mestvergisters met sensoren uitgerust, een stikstofstripper en mestbewerking.

Voor spoor drie, de stoffenbalansen, wordt onder meer met de regionale proefboerderijen als Valthermond, De Marke, de Vredepeel en Boerderij van de Toekomst samengewerkt en met de programma's Kunstmestvrije Achterhoek, Mineral Valley Twente en Brabant Bemest Beter. Belangrijk hierbij is een ook goede samenwerking tussen veehouderij en akkerbouw. Het vierde spoor is nog in ontwikkeling en betreft nieuwe technieken die bijvoorbeeld werken met ionisatie van lucht in stallen of toevoegen van enzymen aan voer.

Eerste resultaten dit najaar

Niet alle technieken zullen gaan werken, maar dit najaar moeten de eerste resultaten van de doorontwikkelde projecten bekend worden. Het moet volgens Bleumink mogelijk zijn om de emissies te kunnen borgen en te gaan werken met doelvoorschriften. De nieuwe Omgevingswet, die vanaf volgend jaar in werking treedt, biedt hiertoe ook mogelijkheden.

Vanaf 1 januari 2024 breidt de samenwerking verder uit. Naast de zes zandprovincies haken ook alle andere provincies aan, omdat de problematiek ook deze aangaat. Doel is uiteindelijk dat de versnellingsaanpak er toe leidt dat veehouders de keuze krijgen uit innovatieve technieken om de emissies, niet alleen naar de lucht, maar ook naar bodem en water aan te pakken. Het zal om aanpassing van de wetgeving vragen, die nu alleen nog uitgaat van de Regeling ammoniak en veehouderij (RAV)-erkende systemen. Die bieden veehouders overigens geen zekerheid, zoals in de afgelopen jaren is gebleken.