Grip krijgen op bodemvochthuishouding met omgekeerde drainage

Te nat is slecht voor het bodemleven, te droog is slecht voor het gewas. Nauwer draineren is een bewezen methode om sneller water af te voeren. Het opzetten van het slootpeil om water in te laten via drains, is een manier om het gewas van vocht te voorzien.

In een Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3)-pilot deed H-WodKa samen met vijf boeren in de afgelopen drie jaar praktijkervaring op met een drainagesysteem, waarbij deze methodes worden gecombineerd. Peter Lerink van H-WodKa presenteerde vorige week op de praktijkdag suikerbieten de eerste bevindingen.

Verdeelbuis

In het beproefde systeem zijn de drainagebuizen aan de toevoerzijde gekoppeld aan een verdeelbuis. Aan de afvoerzijde is de drainage gekoppeld aan een verzamelbuis. Bij een bodemwatertekort kan water uit de sloot via een elektrisch aangedreven pomp, de verdeelbuis en de drains in het bodemprofiel worden gebracht.

Bij natte omstandigheden kan bodemwater via de drains en de verzamelbuis in de sloot worden geloosd. Daarnaast kan het water tijdelijk worden gebufferd om overbelasting van het lokale ontwateringssysteem tegen te gaan. Het drainagesysteem stelt de boer dus in staat om het grondwaterpeil op (sub)perceelschaal te beheren en zo grip te krijgen op de bodemvochthuishouding.

Eerste ervaringen positief

Volgens Lerink zijn de eerste ervaringen over het algemeen positief, maar roept het ook nog veel vragen op. 'Positief is dat tijdens het groeiseizoen de bodemvochthuishouding met actief grondwaterpeilbeheer via omgekeerde drainage kan worden geregeld', constateert hij.

'Daarnaast heeft het systeem geen nadelige effecten voor de draagkracht en lijkt het mogelijk om met de pomp en door tijdelijk vasthouden van grondwater met de stuwbuis de drainagebuizen schoon te spoelen. Dat wil niet zeggen dat door het systeem beregenen niet meer nodig is. Dat blijft nodig voor een goede kieming en knolzetting.'

Overigens noemt H-WodKa het systeem 'actief grondwaterpeil beheersysteem', kortweg aGPS. Reden daarvoor is dat het systeem is voorzien van een geavanceerde automatische regeling. Via een smartphone kan de gebruiker het gewenste grondwaterpeil instellen en controleren. aGPS is aangelegd op vijf percelen door Barth Drainage, wateradviesbureau KnowH2O, Heerschap Drainage en Promeco subirrigatie.

Vlak perceel

Gebaseerd op de eerste ervaringen overwegen vier van de vijf pilotdeelnemers om het systeem uit te breiden naar andere percelen. Lerink zegt dat de aanleg de nodige uitdagingen met zich meebrengt. 'Binnen een peilvak moet het perceel vlak zijn. Daarnaast is bij grote hoogteverschillen tussen de peilvakken moeilijk om de grondwaterstand in het hoogste peilvak hoog op te zetten', legt hij uit.

'Verder is de wegzijging van water met meer dan 2 millimeter per etmaal groter dan verwacht. Dat vraagt om voldoende wateraanvoer en pompcapaciteit. Belangrijk is de zeef bij de waterinlaat regelmatig te inspecteren op verstoppingen.' Onduidelijk is nog of alle nutriënten bij een kurkdroge bouwvoor wel voldoende worden benut.