Meer grasopbrengst door minder insporing

'De eerste keer een spoor rijden is het ergst. Die duwt het spoor in. De tweede keer is minder erg, de derde keer nog minder. Daarom proberen we de eerste keer in het spoor rijden op zoveel mogelijk plaatsen van het grasperceel te voorkomen', stelde Jacco Wink onlangs tijdens het symposium 'Mest, het bruine goud' in Den Bosch.

'Daarbij komt dat in een perceel aardappelen niemand rondrijdt en draait, bij gras doet iedereen dat', zegt de Brabantse melkveehouder. 'Het bijzondere is dat juist gras erg gevoelig is voor insporing. En als melkveehouders rijden we overal over het perceel, alsof er geen schade ontstaat. De maaimachine is niet afgestemd op de schudder, de bemester rijdt weer over een ander spoor. Bij een rijspoor zie je dat je de grond in elkaar hebt gereden. Alle lucht is eruit. Rij je niet, dan ziet het er wat luchtiger uit.'

Bodemvruchtbaarheid

Het gemengde bedrijf met melkvee en akkerbouw wil toekomstgericht bezig zijn en kringlopen sluiten. 'De bodemvruchtbaarheid is de basis van het bedrijf', legt Boll uit. Daarbij helpt een circulair concept om de emissie te reduceren, zodat zoveel mogelijk mineralen worden benut om die kringlopen te sluiten. Zo wordt bijvoorbeeld wintertarwe geteeld', legt Boll uit.

Belangrijk is volgens haar ook om te werken in en met de omgeving: 'Zo worden de reststromen van bijvoorbeeld conservenfabrikant Hak uit het naburige Giessen gevoerd.'

Stromen opwaarderen

Om de kringlopen beter rond te zetten, wordt de mest gescheiden doordat de urine apart wordt opgevangen. De dikke fractie met het vocht uit het sproeisysteem wordt verder gescheiden. Boll: 'We willen de stromen opwaarderen, maar dat is op dit moment nog wat lastig. Het doel is om minder kunstmest te kopen. Zo gaat de organische stof van de dikke fractie vooral naar het bouwland van het bedrijf. Het vloeibare gaat naar de overige percelen.'

De vaste fractie wordt verder opgeslagen om te worden verteerd en blijft een half jaar liggen. 'Deze wordt daarbij niet omgezet. Dat wordt warm, 60 graden, we doen er verder niets mee. In de mest komen wormen en wormeneieren. Bij het afkoelen komen soms ook schimmels vrij. Daar moeten we naar toe. Het houdt vocht vast en bouwt ook organische stof op', aldus Wink.

Verkeerde kant

Dat vindt hij positief. Toch ziet de melkveehouder het elders de verkeerde kant op gaan: 'Met kunstmest helpen we die schimmels om zeep. Zonder derogatie gaan we naar meer kunstmest en minder organische mest, zo lopen we in de val dat we minder bodemleven krijgen.'

In 2018 stapte De Hoeve over op vaste rijpaden in grasland. Niet alleen bij pas ingezaaide percelen, maar ook op oudere weides. 'We wilden minder rijschade op het land hebben door vaste paden in te stellen, met het oog op een betere bodemvruchtbaarheid en onder meer een beter watervasthoudend vermogen. Ook is het beter voor het gewas', vervolgt de ondernemer. Het doel is om de percelen gras ongeveer tien jaar te houden.

Gps-gestuurd

Alle paden liggen op 7,5 meter. De trekkers lopen gps-gestuurd door hetzelfde spoor. 'Je maait wat meer hectares, je moet met schudden en harken kunnen opschieten. We harken op 15 meter en maaien op 7,5 meter', vertelt Wink. 'Het vloeibaar bemesten doen we met de veldspuit en aangepaste doppen. Dan blijkt ineens dat het lastig is om alle machines in dezelfde werkbreedte te krijgen. Daar wordt bij de bouw niet op gelet', vervolgt hij.

Het opleiden van het personeel om met stroken te werken, verliep goed. 'Wel was het lastiger met de loonwerker. Die is gewend om de tractor te keren wanneer bijvoorbeeld de wagen vol is.'

Hakselen uitdaging

Het gras hakselen is een uitdaging, aldus Wink: 'Je ziet de walm tussen de hakselaar en de wagen. Dat is een nadeel van 7,5 meter. Dat is ver spuiten. We proberen droger in te kuilen omdat dan de eiwitefficiëntie wat hoger is, maar dat geeft ook die walm.'

Een alternatief is de opraapwagen, maar die is erg zwaar en drukt daarbij hard op de bodem; een vol span weeg 35 ton. Maar je rijdt in je paadje, en wanneer de banden niet te breed zijn, dan is dat nog te overzien', aldus Wink.

Hogere opbrengst

'Wat we zien, is dat we zonder het land intensiever te bewerken, een hogere opbrengst halen. Zo wordt jaarlijks 2.000 kilo eiwit van het eigen grasland gehaald. Doordat we bepaalde percelen wat intensiever benutten voor de graswinning, kunnen we ander percelen wat meer terugbrengen naar de natuur, hier is opbrengst minder belangrijk, bijvoorbeeld door plas-dras in te voeren of een late maaidatum. De biodiversiteit vaart hier wel bij. Zowel boven als onder de grond.'

De Hoeve is erg bedrijvig in het meten van monsters, van de bodem en het gewas. 'Zo gaat elke wagen gras met voer over de weegbrug, ook meten we de kwaliteit van het verse gras. In de akkerbouw is dat heel normaal. Ook willen we een betere verhouding tussen schimmels en bacteriën, meer eiwit van eigen land en een betere kwaliteit van het gewas. We willen af van drijfmest.'