'Veel wormen in de zandgrond grootste voldoening'

Achtergrond Limburg Deborah Parren 19 jun 2023 om 06:30uur

Inwoners en gemeentes zijn blij als ze ervan af zijn: een hoop bladeren. Maar akkerbouwer Eric de Loo uit het Limburgse Sint Joost wil ze juist dolgraag hebben. Van 200 ton bladeren uit eigen gemeente heeft hij bokashi gemaakt. Die hoop werd donderdag 25 mei uitgereden op 10 hectare grond.

%27Veel+wormen+in+de+zandgrond+grootste+voldoening%27

Op een ander perceel van 4 hectare is een bokashihoop van gras over het land verspreid. Dit gebeurt voor het tweede jaar. De akkerbouwer, die asperges, prei, kool en suikerbiet heeft, doet vanaf het begin mee aan een pilot. In Limburg zijn er vier pilots met bokashi en zijn er zo'n 20 hopen met gefermenteerd organisch materiaal te vinden.

Zoals bij elke pilot speelt de vraag: doet het wat ervan wordt verwacht en/of gehoopt? De Loo is laaiend enthousiast over de werking van bokashi. 'De eerste twee jaren vallen de resultaten 200 procent mee, net als beleving.'

Afvoeren

De bladeren komen uit de gemeente Echt-Susteren. De gemeente voerde deze voorheen altijd af als afval. Dat zorgde voor verontwaardiging bij De Loo. 'Je kunt er veel meer mee.'

Maar tussen die hoop bladeren bevindt zich, constateerde De Loo, ook afval. Gedurende de pilot wordt gezocht naar hoe dat in de toekomst voorkomen kan worden.

Geen afval

Het is namelijk belangrijk dat er geen verontreiniging in de hoop zit. 'We moeten het afval ertussenuit halen. Hoe meer organische stof er is, hoe beter water wordt vastgehouden en de grond beter functioneert. Dat is de basis van het verhaal. Ook moet er voldoende vocht zijn. Als je een beetje bokashi in de hand hebt dat uit elkaar valt, dan is het goed.'

De akkerbouwer geeft aan dat het maken van de bokashi meer is dan gewoon de bladeren op een hoop te gooien. 'We maken een kuil en daarna gelijkmatige lagen. Dan worden schelpen en kleimineralen toegevoegd. Het moet niet rotten, maar fermenteren. De energie (koolstof) blijft behouden. Je ziet het organisch stofgehalte in de bodem stijgen met 0,2 tot 0,3 procent per jaar.' Bokashi draagt hier veel aan bij, maar goed bodembeheer in de gehele rotatie speelt eveneens een rol.

Worm goede indicator

Wat gaf De Loo de meeste voldoening? 'Als ik veel wormen in onze zandgrond vind. Wormen zijn de indicator van een gezonde bodem. En Ik zie dit als een kans om te experimenteren. De eerste ervaringen zijn goed, maar na vijf jaar kun je pas een conclusie trekken. De overheid wil resultaten zien. Met deze pilot en de onderbouwing krijgt het verhaal handen en voeten.'

De omgeving reageert positief. 'Ik ben bezig met de natuur. Meer mensen zien dat.'

Voorbijgangers

Wethouder Hub Meuwissen is ook enthousiast over deze methode. Hij kwam tijdens het uitrijden van de bokashi een kijkje nemen. Voorbijgangers konden de hoop dagelijks met eigen ogen zien.

Langs het fietspad aan de Brachterzijde staat een bord. Daar staat op dat onder een groot stuk zeil bokashi zit (inmiddels zat) en hoe het wordt gebruikt. Dat kunnen zomaar bladeren zijn uit de tuin van die voorbijgangers, die daarmee een aandeel hebben in de kringlooplandbouw.

Wat is bokashi?

Met bokashi wordt organisch restmateriaal omgezet tot een rijke bodemverbeteraar. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van een eeuwenoude techniek: fermentatie. Bijna alle organische reststromen kunnen ervoor worden gebruikt, zoals bermmaaisel, bladafval, fruitafval, snoeiafval (gehakseld), stalmest, slotenmaaisel, oogstresten en keukenafval. Bij fermenteren verloopt de omzetting van de organische stof zonder zuurstof en bij lage temperaturen. Hierdoor blijft de energie (koolstof) behouden om terug te geven aan de bodem. Bokashi stimuleert het bodemleven en draagt bij aan een gezonde, ziekteonderdrukkende bodem.