Einde kooihuisvesting EU heeft grote financiële gevolgen

Zowel het Europees Parlement als de Europese Commissie zijn van plan kooihuisvesting in de Europese Unie uit te faseren. Dat kan waarschijnlijk niet eerder dan 2027. Een belangrijke aanleiding voor dit voornemen was het burgerinitiatief 'End of Cages', waaronder 1,4 miljoen Europeanen hun handtekening hebben gezet.

Copa-Cogeca heeft laten uitzoeken wat het betekent als er een verbod komt op kraamhokken voor zeugen en verrijkte kooien voor legkippen, met een onmiddellijke transitie in 2025 (scenario A), in 2035 (scenario B) en tegen 2045 (scenario C).

Het aantal varkens in de Europese Unie daalt waarschijnlijk met 23,6 procent in scenario A, met 8,4 procent in scenario B en met 0,5 procent in scenario C. De investeringen voor Europese varkensboeren komen door het besluit uit tussen de 2,1 en 3,5 miljard euro, is de verwachting. Voor pluimvee pakt de daling in aantal dieren procentueel lager uit. Het investeringsbedrag is met 3,2 miljard euro ongeveer net zo hoog.

Toename van invoer

De onderzoekers zien dat de maatregel gevolgen heeft voor de Europese handelsbalans. In de meeste scenario's daalt de vraag op de binnenlandse markt niet in verhouding tot de productiedaling, wat leidt tot een toename van de invoer, met name van varkensvlees. De invoer zal, afhankelijk van het scenario, tussen de 43,7 en 1.086 procent groeien. De invoer van eieren stijgt tussen de 18 en 5 procent.

De uitvoer van varkensvlees en eieren vanuit de 27 EU-landen daalt juist. In alle drie scenario's zal de handelsbalans van de EU tegen 2045 een tekort vertonen voor deze producten, afkomstig uit de Europese veehouderij.

'De geleidelijke afschaffing van kooien zal de veerkracht en het concurrentievermogen van het EU-voedselsysteem verder bedreigen en onze afhankelijkheid van invoer op een bepaald moment vergroten', stelt Copa-Cogeca in een persverklaring. De voedselautonomie wordt voor deze producten minder, concludeert de organisatie.

Volgens de onderzoekers kunnen boeren niet vanuit de markt profiteren van de investeringen die zij doen in extra dierenwelzijn op dit punt, omdat de hele sector in heel Europa deze aanpassing moet doen. Bij een invoering van de nieuwe regels op korte termijn stijgt de gemiddelde producentenprijs voor varkensvlees in de EU met 47,4 procent. De productie van eieren stijgt met 3,7 procent in prijs in dit scenario.

Wanneer wordt gekozen voor een overgangsperiode van tien of twintig jaar, wordt de stijging van de producentenprijs voor varkensvlees veel kleiner en leidt dit tot meer gematigde prijsstijgingen voor de consument. In deze scenario's stijgen de prijzen tussen de 3,8 en 0,3 procent.

Verdere schaalvergroting

De onderzoekers zien verder dat de gevolgen van de nieuwe regels in Europa niet overal even groot zijn. Vooral kleinere bedrijven zullen door de nieuwe regels stoppen, met verdere schaalvergroting in de veehouderij als gevolg. Daarbij wordt een deel van de productie verplaatst naar landen buiten de Europese Unie.

Omdat het economische effect van het uitfaseren van kooihuisvesting nog niet was onderzocht door de Europese Commissie, heeft Copa-Cogeca dit zelf laten uitvoeren. Het onderzoek naar de economische impact is verricht door het Institute of Agricultural Economics Nonprofit Kft. (Hongarije), de Foundation Science and Education for Agri-Food Sector (Polen) en het European Centre for Agricultural, Regional and Environmental Policy Research (Duitsland).

Volgens Miguel Angels Higuera is Copa-Cogeca niet per definitie tegen het uitfaseren van de kooihuisvesting. Hij is voorzitter van de dierenwelzijnswerkgroep van de koepelorganisatie. 'Dit onderzoek toont simpelweg aan dat de keuze van de overgangsperiode grote gevolgen heeft voor de productie, winstgevendheid van boeren en prijsstijgingen voor consumenten. En dat het concentratie-effecten heeft.' Hij ziet dat juist dit soort aspecten vaak onbenoemd blijft in de debatten over dit onderwerp in het Europees Parlement.