Boeren en tuinders melden misstanden vaak niet bij ACM

Een van de oorzaken is volgens de ACM dat driekwart van de ondervraagde leveranciers (boeren, tuinders en vissers) hun rechten uit de Wet oneerlijke handelspraktijken in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen onvoldoende kent. De ondervraagden zijn hierdoor ook niet goed op de hoogte van wat wel en niet mag.

Ongeveer een derde van de bijna vijfhonderd telefonisch ondervraagden denkt bijvoorbeeld dat partijen mogen dreigen om een product uit de verkoop te halen wanneer een leverancier een oneerlijke handelspraktijk meldt. En een vijfde heeft geen idee.

De ACM is toezichthouder op de Wet oneerlijke handelspraktijken in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen. Deze wet werd eind 2021 ingevoerd om de onderhandelingspositie van boeren, tuinders en vissers tegenover grotere en geconcentreerde marktpartijen te versterken. Bijvoorbeeld wanneer de ondernemers te laat worden betaald voor bederfelijke producten of wanneer bestellingen van deze producten kort van tevoren worden geannuleerd.

Meer telers dan veehouders

Volgens de ACM maken duizenden boeren, tuinders en vissers oneerlijke handelspraktijken mee. Naar verhouding hebben meer telers (van gewassen of sierplanten) te maken met oneerlijke handelspraktijken, veehouders juist minder. Ruim een derde van de telers werd de afgelopen drie jaar weleens te laat betaald voor bederfelijke producten, tegen een op de tien veehouders. Bij het kort van tevoren annuleren van bestellingen is hetzelfde beeld te zien: 26 procent van de telers maakte dit de afgelopen drie jaar mee en 5 procent van de veehouders.

Een andere reden voor het niet melden van oneerlijke handelspraktijken is dat leveranciers zelf het probleem oplossen met de afnemer. Daarbij speelt mee dat boeren en tuinders vrezen dat een melding bij de ACM hun relatie met de afnemer schaadt. 41 procent is bang dat afnemers dan geen producten meer willen kopen en 56 procent is bang voor de reactie van de afnemer.

Leveranciers zijn eerder bereid een klacht in te dienen bij de ACM over het eenzijdig wijzigen van contracten – 91 procent weet dat dit niet is toegestaan – dan te melden dat zij vaak te laat worden betaald door de afnemer.

Vertrouwen in onafhankelijkheid

Een ruime meerderheid (88 procent) heeft vertrouwen in de onafhankelijkheid van de toezichthouder en vier op de vijf ondernemers (83 procent) verwachten dat de toezichthouder serieus met hun melding omgaat

De ACM roept boeren en tuinders op misstanden zoveel mogelijk te melden, dat kan ook anoniem. De autoriteit gaat leveranciers verder voorlichten over de wet en het toezicht. Hiervoor plant ze presentaties en gesprekken bij verschillende organisaties.

De autoriteit heeft meerdere onderzoeken lopen, naar aanleiding van klachten van boeren en tuinders over overtredingen. Ze hoopt binnenkort de uitkomsten te kunnen publiceren.