ACM: handelswet verdient meer bekendheid

De wet geldt sinds november 2021. Voor bestaande contracten gold een overgangstermijn die nu voorbij is. Ook die moeten zijn aangepast aan de nieuwe voorwaarden.

Op de zwarte lijst van 'verboden' die niet langer in contracten mogen, staan onder meer betalingstermijnen langer dan dertig dagen voor bederfelijke producten. Ook mogen die bestellingen niet korter dan dertig dagen van te voren worden geannuleerd. Eenzijdig openbreken van contracten is ook uit den boze.

Handhaving van de wet is een nieuwe taak voor de ACM, legt coördinator Caroline Wolberink uit. 'Deze wet is een van de instrumenten om de positie van de boer in de voedselketen te versterken. Een andere wijziging zijn de versoepelingen voor meer samenwerking tussen producenten in de keten.'

Dat er nog maar een paar klachten zijn ingediend komt volgens Wolberink doordat veel kleine producenten nog onbekend zijn met de nieuwe wet. Daarom is de ACM een voorlichtingscampagne gestart. Er zijn al presentaties gegeven aan leden van de Producenten Organisatie Varkenshouderij en LTO. 'We gaan letterlijk de boer op om met alle sectoren gesprekken te voeren.'

Een van de bezwaren die Wolberink hoort is de vrees dat het indienen van een klacht leidt tot het verlies van een klant. 'Het is bij velen nog onbekend dat een klacht ook anoniem kan worden ingediend of gezamenlijk via een belangenorganisatie als LTO. We begrijpen de angst bij producenten en hebben het indienen van een klacht daarom zo eenvoudig mogelijk gemaakt.'

Kwalijke gedragingen

Wanneer boeren en tuinders tijdens onderhandelingen onder druk worden gezet om oneerlijke voorwaarden te accepteren, wil de ACM dat graag horen. Wolberink: 'Datzelfde geldt als een inkoper zegt dat de leverancier geen melding mag doen bij de ACM met daarbij de dreiging om de producten dan niet langer af te nemen. Dergelijke gedragingen zijn zeer kwalijk.'

Als het klopt dat een afnemer zich hieraan schuldig maakt, kan de ACM dat breed bekend maken, geeft Wolberink aan. 'En dat heeft een afschrikwekkende werking naar andere inkopers.'

Inzicht in kostprijs

Het komt voor dat een inkoper van een producent informatie vraagt over de prijsopbouw van een product. Een supermarkt wil dan bijvoorbeeld weten wat een verpakking heeft gekost of hoeveel gram teeltaarde er in een bloempot gaat. Met dergelijke data krijgt de afnemer inzicht in de kostprijs van de tuinder. Onder de nieuwe wet is het opvragen van deze informatie niet verboden, zegt Wolberink.

'Het is aan de leverancier om daar wel of niet mee in te stemmen, maar dit moet wel zijn uitonderhandeld in het contract. Halverwege de looptijd kan er niet meer om worden gevraagd', aldus de ACM-coördinator.

Afspraken verduurzaming

Dit laatste geldt ook voor de data die retailers steeds vaker opvragen over CO2-uitstoot of het gebruik van middelen tijdens de productie. 'We hechten in Nederland aan onze contract- en onderhandelingsvrijheid. Het gaat er bij deze wet om onrechtmatige gedragingen te voorkomen. Afspraken over verduurzaming en dergelijke horen bij de reguliere contractbesprekingen.'

Een oplossing die ook in de voorlichtingscampagne van de ACM aan bod komt, zijn de verruimde mogelijkheden voor boeren en tuinders om zich te verenigen in bijvoorbeeld producentenorganisaties. 'Door samenwerking sta je sterker tegenover grote inkooppartijen. Velen weten nog niet dat je dan ook gezamenlijk de inkoopgesprekken kunt voeren.'