Hulp voor varkenshouder bij bedrijfsbeëindiging

Arjan Krijgsman (52) is ex-varkenshouder. Hij heeft zijn oude liefde weer opgepakt: rijden op de RMO-wagen. Hij haalt in Twente melk op voor FrieslandCampina. 'Het werk is leuk, maar het moet nog wel wennen', geeft hij toe. Niet zelf kunnen bepalen wanneer je werkdag begint of eindigt is een van de dingen waar hij als varkenshouder altijd alle vrijheid in had.

Jarenlang had hij in Markelo een bedrijf met 400 fokzeugen. Technisch draaide hij rond de 29 biggen per zeug. 'Toen ik het thuis overnam, in 2006, zaten we rond de 20 grootgebrachte biggen per zeug per jaar. Er is toen een nieuwe schuur gezet en al heel snel gingen we naar de 28 biggen', blikt hij terug. 'Ik had er veel plezier in. In de loop van de tijd groeiden we van 200 naar 400 fokzeugen en hebben we alle investeringen altijd netjes kunnen aflossen. Ik bleef alleen steken op 28, 29 biggen per zeug. Die 30 biggen, dat redde ik niet.'

Sterk schommelende prijzen

Vooral de sterk schommelende biggenprijzen deden Krijgsman als vrije fokker mentaal de das om. Zijn zoons – nu 18 en 22 jaar – zagen het ook geen van beiden zitten om het bedrijf over te nemen. Krijgsman verloor z'n drive: 'Op een gegeven moment kon ik het gewoon niet meer opbrengen om nog al mijn energie te steken in de fokkerij en op te schalen naar die 30 biggen per zeug.' Hij ging naar Leo Rouhof, adviseur Financieel Management bij DLV Advies, en vroeg om hulp. Dat was in 2018. Ongeveer tegelijkertijd kwam de opkoopregeling in beeld.

Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv)

Deze regeling was specifiek gericht op bedrijven die geuroverlast veroorzaakten. In eerste instantie voldeed het bedrijf van Krijgsman niet aan de geurnorm om voor de regeling in aanmerking te komen. 'Er was een burgerwoning in aanbouw in onze buurt; die durfden we toen nog niet mee te nemen in de berekening.'

Bij een herberekening bleek echter dat RVO die burgerwoning wél meetelde bij de geurcirkel rond het bedrijf, vertelt de Twentse varkenshouder. Daarmee viel hij binnen de saneringsregeling. En zo werd het proces in gang gezet. Krijgsman begon met leegdraaien; de zeugen werden afgevoerd en in het voorjaar van 2020 werden de laatste biggen afgeleverd.

De schuren – daterend uit 1978, 1983 en 2006 – werden afgebroken. Afhankelijk van de leeftijd van het bedrijfsgebouw wordt dat binnen de regeling gecompenseerd met een bedrag per vierkante meter. 'En met dat bedrag moet je het saneren betalen', licht Krijgsman toe. Daarnaast werden de productierechten opgekocht voor de op dat moment geldende marktwaarde.

Rood voor Rood-voucher

Het bedrijf was nog niet hypotheekvrij. Krijgsman had in een eerder stadium al eens 4 van de 12 hectare eigen grond verkocht, omdat hij al vrij zeker wist dat hij wilde stoppen met varkenshouden. Daardoor is er nu een perceel van 8 hectare over.

In de gemeente Hof van Twente kregen deelnemers aan de Srv een Rood voor Rood-voucher. Dat houdt in dat stoppers tien jaar lang het recht hebben om een woning te bouwen op hun locatie, ofwel dat ze de bouwgrond mogen verkopen. Krijgsman: 'Wij hebben hier al twee woningen op het erf; mijn ouders wonen er ook. En om er nou nog een huis bij te bouwen voor een van de zonen, dat zie ik niet zitten, met z'n allen op één erf...'

Zelfstandig ondernemerschap blijft trekken

Verkoop van de 1.000 vierkante meter bouwgrond lijkt financieel de meest aantrekkelijke optie. 'Dat kan ongeveer € 100.000 opleveren', schat hij in. 'Maar we weten nog niet of we dat gaan doen. We mogen hier eventueel ook nog een schuur bouwen. Ik ben nu 52, wie weet ga ik toch nog iets opstarten. Want het zelfstandige ondernemerschap, dat blijft toch trekken.'

‘Leo was doortastend’

Krijgsman kijkt zeer positief terug op de begeleiding door Leo Rouhof in het hele saneringsproces. 'Leo is zeer doortastend. Dat had ik op dat moment nodig, want dat was ik zelf effe niet', zegt hij. 'Leo en ook zijn collega Gerdien Aaftink zaten er bovenop: wat ik moest invullen, wanneer ik het moest invullen... Dat was heel prettig; gaf mij veel vertrouwen. Want op een gegeven moment weet je echt niet meer waar je moet beginnen met stoppen. Zij hebben alles goed op een rij gezet en het perfect geregeld.'

‘Ervaringen uitwisselen met andere stoppers’

Intussen is Krijgsman al bijna drie jaar uit de varkenshouderij – maar de varkenshouderij is nog niet verdwenen uit hem, merkt hij. 'Op het moment dat we de laatste biggen afleverden, heb ik er op zich geen traan om gelaten. Maar achteraf vraag ik me af of ik het toen allemaal wel goed verwerkt heb.'

'Weet je, ik had altijd echt plezier in het werk', vervolgt hij. 'En als ik was doorgegaan, had ik het de afgelopen twee jaar financieel misschien nét gered, met heel veel pijn en moeite. Dat besef ik ook. En toch, dat gevoel voor de varkenshouderij, dat blijft. Als ik nu een varkenshouder tegenkom, zou ik misschien wel met ‘m willen ruilen. Daarom lijkt het me heel goed om eens een bijeenkomst te organiseren met andere gestopte varkenshouders, om ervaringen uit te wisselen.'