Nog veel vragen over opkoopregelingen

Nieuws Politiek Peter Smit 17 apr 2023 om 10:27uur

Hoe gaan de opkoopregelingen er precies uitzien en wie komt ervoor in aanmerking? Die vraag houdt veel partijen bezig, zowel in de Tweede Kamer als aan de onderhandelingstafel voor het Landbouwakkoord. Trienke Elshof van LTO Nederland ziet nog wel wat haken en ogen die moeten worden weggenomen.

Volgens eerdere aankondigingen moet minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof deze maand nog met de 'goudomrande' opkoopregelingen voor de piekbelastersaanpak komen. Het gaat om de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (LBV+) waar drieduizend bedrijven voor in aanmerking komen en een gewone LBV-regeling waar 10.000 bedrijven voor in aanmerking komen.

In grote lijnen is het doel van het kabinet wel duidelijk. De ambitie is om zo'n 100 mol per hectare per jaar gemiddeld te reduceren. Hiermee moet een eerste stap worden gezet richting natuurherstel en stikstofruimte vrijkomen voor de bouw, infrastructuur en legaliseren van de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders.

• Lees ook: Vragen, onduidelijkheid en ergernis na mededeling kabinet over stikstofaanpak

Het zijn juist die laatste doelen waarover de Europese Commissie een ei moet leggen. De regels voor staatssteun in het kader van verduurzaming zijn recent versoepeld met het oog op de Europese Greendeal. Maar vallen woningbouw en het legaliseren van stikstofuitstoters wel onder het begrip verduurzaming waarvoor die versoepeling geldt? Op het antwoord op die vraag wordt in spanning gewacht.

Het ministerie moet geen instrument de wereld ingooien dat nog maar half klaar is

Trienke Elshof, bestuurder LTO Nederland

Na zijn bezoek aan BBB-Kamerlid Caroline van der Plas vorige week zei Eurocommissaris Frans Timmermans dat de voor de regelingen benodigde Brusselse goedkeuring niet lang meer op zich laat wachten.

LTO-bestuurder Trienke Elshof houdt zich namens de belangenbehartiger bezig met de opkoopregelingen. Vanuit het perspectief van boeren zit zij met een groot aantal vragen. 'Het kabinet gaat ervan uit dat boeren zich vrijwillig melden voor de opkoopregelingen. Maar wat betekent het voor de piekbelasters die dat niet doen, omdat ze op hun locatie wel een toekomst zien? Op welke regelingen kunnen ze terugvallen of met welke eisen krijgen ze in de toekomst te maken?'

Compensatie waardedaling

Over het vraagstuk rond de grond van opgekochte boeren is ook nog veel onduidelijk. De opkoopregelingen zijn vooral gericht op dierrechten en de sloop van stallen. Maar mag een boer die dicht bij een Natura 2000-gebied zit zomaar overstappen op akkerbouw? En wat als de grond onder het opgekochte bedrijf daarvoor te schraal of ongeschikt is, wie compenseert dan de waardedaling?

'Er spelen veel vragen waarop we nog geen antwoord hebben gekregen van het ministerie', zegt Elshof. Ze merkt op dat de stilte rond de opkoopregeling mede wordt veroorzaakt doordat de sector en politiek in afwachting zijn van de uitkomst van het Landbouwakkoord.

Stimuleringsregelingen

'We hebben op het ministerie het advies afgegeven om naast de opkoopregelingen ook meteen te komen met de invulling van het perspectief voor boeren die door willen. En dan hebben we het over de stimuleringsregelingen voor innovatie en verplaatsing', aldus Elshof.

Naast de vele vragen over de opkoop- en stimuleringsregelingen zijn er ook zorgen over de systematiek die het ministerie daarbij voor ogen heeft. De vele fouten en bureaucratie bij de invoering van de bufferstroken in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid tonen aan dat de Rijksdienst voor Ondernemers Nederland daar nog lang niet klaar voor was.

Borging van privacy

Dergelijke strubbelingen moeten bij de stikstofaanpak worden voorkomen, stelt Elshof. Zij wijst onder meer op de borging van de privacy van ondernemers op de website van het ministerie waarop boeren straks kunnen controleren voor welke regeling zij in aanmerking komen. 'Kan ik dat alleen voor mijn eigen bedrijf of kan mijn buurman dat ook? Het moet een systeem zijn zonder kaartjes en zonder gedoe. Het ministerie moet geen instrument de wereld ingooien dat nog maar half klaar is.'

Voor LTO staat voorop dat de piekbelastersaanpak is gestoeld op vrijwilligheid en dat het opkopen van boerenbedrijven ook echt een positief effect heeft op de uitstoot in dat gebied. 'Het moet zorgen voor een eerste grote stikstofreductie en daarmee voor de sector en PAS-melders de druk van de ketel halen. Daarvoor hebben we regelingen nodig die vooral effectief zijn', besluit Elshof.