John van Paassen: 'Je kunt niet stoppen, maar wel veranderen'

Voormalig varkenshouders John en Mieke van Paassen zijn een nieuwe richting ingeslagen. Mieke van Paassen werkt nu in de zorg met kinderen met een beperking. John van Paassen blijft betrokken bij de landbouw.

Ga in gesprek met collega's en sta bovendien stil bij de kansen die een opkoopregeling biedt

John van Paassen, voormalig varkenshouder in Deurne

Wat was voor u de aanleiding om mee te doen aan de opkoopregeling?

'Het varkensbedrijf liep goed. We hebben het altijd gemoderniseerd, zodat we met de tijd meegingen en het bedrijf gereed was voor opvolging of verkoop. Onze vier kinderen hadden geen interesse in overname. We hebben hun altijd de mogelijkheid geboden om zich te ontwikkelen in de richting die zij willen. Zij kozen een ander pad. De discussie over de maatschappij en het politieke klimaat over de varkenssector en de marktwaarde van ons bedrijf zette ons in 2021 aan het denken.'

Wat was de doorslaggevende factor?

'Met de oude opkoopregeling hadden we de mogelijkheid om afscheid van ons bedrijf te nemen, maar wel op de vertrouwde plek te blijven wonen. Dat was voor ons doorslaggevend. Bovendien konden we onze akkerbouw- en groenestroomtakken behouden en had een van onze zoons de mogelijkheid om zijn techniekbedrijf uit te breiden. Dat was echt een voordeel van de oude opkoopregeling. Ik ben daarom wel sceptisch over de nieuwe opkoopregeling waarbij mensen hun geboorte- of woonplek wordt afgenomen.'

Hoe heeft u het proces ervaren?

'Het is allemaal veel te snel gegaan. Je moet in drie maanden net zoveel beslissingen nemen als in dertig jaar tijd, ook over onderwerpen waar je in het verleden nooit over na hebt gedacht. Als ik er nu op terugkijk, is het zakelijk gezien de juiste beslissing, al is het wel te snel gegaan. De tijdsdruk is een groot nadeel van de opkoopregeling.

'Het was ook een heftige periode voor mijn vrouw en medewerker. Een moeilijk dal waar je met z'n allen doorheen moet, omdat je uit je natuurlijke ritme wordt gehaald. Daarnaast krijg je het – in mijn ogen negatieve – stempel 'stopper' opgedrukt. Een echt rotwoord.'

Waarom vindt u stopper een rotwoord?

'Als je in het bedrijfsleven van baan verandert, heet het een carrièreswitch. Als een boer iets anders gaat doen, is hij een stopper. Het woord stopper dekt voor mij de lading niet. Ik vind dat je niet kunt stoppen, maar je kunt wel veranderen. Iemand die zeven dagen per week zijn hele leven lang bezig is geweest met zijn bedrijf, zit in een ritme waar hij niet uitkomt. Bijna alle ex-varkenshouders die ik spreek, houden hun roots in de agrarische sector, alleen met een andere invulling.'

Werkt u nog in de agrarische sector?

'Een tijd heb ik niets gedaan om alles te laten bezinken, maar van niets doen werd ik niet gelukkig. Ik heb erg moeten zoeken hoe ik mijn draai weer kon vinden. Dat is gelukt. Ik heb een akkerbouwtak, produceer groene stroom, verhuur onroerend goed, ben voorzitter van mestverwerkers Demac en Kumac en verkoper van dripirrigatie via het bedrijf Daar Agrotechniek van mijn zoon Daan en zijn compagnon Aron Willems.

'Ik geniet van de variatie en vind het fijn dat ik mijn varkenskennis in de bestuursfuncties kan blijven benutten. Ik bepaal zelf hoeveel uren ik werk, waardoor er ook tijd is voor een opa- en omadag.'

U heeft het over dripirrigatie. Wat is dat?

'Hierbij krijgen planten via dunne slangetjes, die in de grond worden gelegd en zijn aangesloten op een pomp, water in de wortelzone. Deze manier van watergift zorgt voor zuiniger water- en energiegebruik, beter gebruik van meststoffen via water en minder verspilling door weersinvloeden zoals de wind en verdamping door de zon. Dripirrigatie werd vooral in de glastuinbouw gebruikt, maar neemt de laatste jaren een vogelvlucht en wordt tegenwoordig ook bij vollegrondsteelten, akkerbouw en boomteelt gebruikt.'

Waar komt uw interesse hiervoor vandaan?

'Er is steeds minder plek om voedsel te telen. Om alle monden te kunnen voeden, moet de productie per hectare omhoog. Mijn boerenhart blijft toch kloppen, waardoor ik hieraan wil bijdragen. Dat het nu slechter gaat met de natuur, komt naar mijn beleving voor 95 procent voort uit klimaatverandering en voor 5 procent uit stikstof. De natuur krijgt een enorme knauw van droogte en hitte. Het optimaliseren van de watergift in de landbouw is een thema dat veel kansen biedt.'

Hoe vindt u dat de overheid hiermee omgaat?

'Mijn overtuiging is dat hoe meer de overheid treitert en hoe duurder voedsel wordt, hoe meer kansen er zijn voor ondernemers. Dat zie ik duidelijk gebeuren. De vraag naar voedsel wordt steeds groter, terwijl de productie, door onder andere wet- en regelgeving, steeds lastiger wordt. De vraag-aanbodmarkt verandert. Hoe harder de overheid knijpt, hoe meer je als boer gaat verdienen. Als je zo denkt, kijk je minder zwaar tegen het beleid aan.'

Wat wilt u andere varkenshouders meegeven?

'Wees niet afwachtend. Werk altijd een aantal toekomstscenario's voor je bedrijf uit en werk ze ver uit. Je weet namelijk niet welke kant het kwartje op valt de komende jaren. Het moment dat je moet schakelen, kan sneller zijn dan je denkt. Ga ook in gesprek met collega's die in dezelfde situatie zitten. Daar valt veel te halen. Sta bovendien ook stil bij de kansen die een opkoopregeling biedt.

'Daarnaast is de belangenbehartiging in de varkenssector nog nooit zo goed georganiseerd als nu. Veel andere sectoren zijn jaloers op de korte lijntjes in de varkenshouderij. Dat moet je als varkenshouder koesteren.'