Rechter beslist over het lot van Aerius-calculator

Raadsman Robert van den Broek zette namens stichting Stikstofclaim uiteen wat de bezwaren tegen Aerius zijn. Hij constateert dat de staat de Aerius-calculator verplicht stelt bij de aanvraag van een milieuvergunning, maar stelt ook dat de deze niet voldoet. Daarnaast wijst hij op de onzekerheidsmarge van 70 procent. Van den Broek voerde verschillende wetenschappelijke stukken aan om dit te onderschrijven.

Stichting Stikstofclaim wil dat de inzet van Aerius wordt opgeschort tot de uitkomsten 'verifieerbaar, reproduceerbaar en betrouwbaar' zijn. 'Als je de Aerius-calculator verplicht, moet deze wel kloppen. Want de berekening heeft veel impact. De staat zegt dat het maar een van de elementen in de beoordeling is, maar het is allesbepalend.' Ook wijst Van den Broek erop dat het Aerius-model niet zo geschikt is om depositie aan een individueel bedrijf toe te schrijven. Andere modellen zouden volgens hem beter functioneren.

Juist de PAS-melder die de zaak met stichting Stikstofclaim had aangespannen, gaf een stem aan alle boeren die in vergelijkbare situaties zitten. Die PAS-melder is Erwin Keemers, die met zijn vrouw, zoon en dochter een vleesvarkenshouderij runt in het Overijsselse Haaksbergen. Halverwege de zitting kreeg hij het woord van de rechter.

Keemers kon vertellen over zijn situatie; de uitbreiding van zijn stal waarvoor hij te goeder trouw een PAS-melding had gedaan. De depositie van Keemers zou volgens de calculatie 0,06 mol bedragen in het Natura 2000-gebied Buurserzand dat op 7 kilometer van zijn bedrijf ligt.

Recente berichten van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stellen dat de stikstofdepositie tot maximaal 500 meter is toe te rekenen aan de bron, terwijl Aerius rekent met 25 kilometer. Uit de modellen is niet precies af te leiden hoeveel stikstof neerslaat, stelt Keemers. 'Dat maakt het zo wrang. Als ik zeker zou weten dat de natuur kapotgaat door mijn schuur, kun je daar met mij over praten. Maar er is geen bewijslast.'

Verweer

De advocaat die namens de staat het verweer voerde, stelde dat de berekening gaat over een toekomstige situatie waarvoor een vergunning wordt aangevraagd. 'Dat kun je niet anders berekenen.' Ook is er volgens hem geen reden om aan te nemen dat de uitkomst van de berekening ver afligt van de werkelijkheid. Dat er onzekerheid in het rekenmodel zit, is volgens hem inherent aan het rekenen met modellen.

Vervolgens geeft de advocaat aan dat de staat zich bewust is van de onzekere positie van de PAS-melders. 'Dat moet worden opgelost, niet door handhaven maar door legalisatie van PAS-melders.' Opschorten van de Aerius-calculator, waarmee de gehele vergunningverlening stil komt te liggen, helpt dat proces volgens hem niet.

De uitspraak volgt uiterlijk op 21 maart. Het kan zijn dat de rechter oordeelt dat er geen spoedeisend belang is of dat de zaak niet geschikt is voor behandeling in een kort geding. In dat geval zal hij zich niet-ontvankelijk verklaren. De zaak moet dan in een bodemprocedure worden behandeld.