CLM: teler extra belonen voor duurzaamheid

Adviseur Peter Leendertse van CLM Onderzoek en Advies vindt dat de overheid harder moet zijn naar supermarkten en zorgen dat zij hun verantwoordelijkheid nemen. 'Ook telers en coöperaties moeten steviger in hun schoenen staan.'

CLM ondersteunde de afgelopen jaren de retail bij de ontwikkeling van duurzaamheidskeurmerken. Dit betreft On the way to PlanetProof voor supermarktketens als Aldi, Jumbo, Lidl en Plus en Beter voor Natuur & Boer van Albert Heijn.

Bovenwettelijke maatregelen

Hierbij gelden bovenwettelijke maatregelen voor biodiversiteit, klimaat en water. In een quickscan, een beperkt onderzoek in een organisatie of van een bepaald product, berekende CLM de meerkosten voor de teeltmaatregelen. CLM adviseert deze extra kosten inclusief een bonus met de telers te verrekenen.

Uit navraag bij akkerbouwers die producten leveren volgens de richtlijnen van de genoemde keurmerken, blijkt inderdaad dat zij niet meer krijgen dan 'een vergoeding voor de extra teeltkosten'.

'Telers gaan verder dan wettelijk verplicht is. Dan moeten deze maatregelen voor hen wel uitvoerbaar zijn. Bij meer inspanning kost het telers vaak ook meer geld. Dan moet je als supermarktketen zorgen dat je daar ook meer geld tegenover zet', vindt Leendertse.

Geen garantie

De adviseur benadrukt dat de quickscan alleen dient als advies en dat deze geen garantie is dat supermarktketens er wat mee doen. 'We proberen ze te prikkelen en het belang van de meerprijs voor de extra inspanning uit te leggen.'

Bij PlanetProof wordt er voor aardappelen een meerprijs betaald, maar voor bijvoorbeeld uien niet. 'Het is niet altijd transparant of een supermarktketen wel of niet een meerprijs betaalt. Daar moet de overheid supermarktketens op aanspreken', stelt Leendertse.

Aldi sinds 2020 PlanetProof

Zo eist supermarktketen Aldi sinds 2020 dat alle agf-producten die in Nederland worden afgenomen, volgens de eisen van PlanetProof zijn gecertificeerd. 'Aldi betaalt een marktconforme prijs aan zijn leveranciers voor gecertificeerde producten', meldt woordvoerder Marloes van Grotel.

'De leveranciers verrekenen dit met de telers. Er is geen afdracht of kickback fee, oftewel een bonus, per afgenomen kilo voor PlanetProof. Het is voor ons belangrijk dat de bedrijfsvoering van onze leveranciers en telers toekomstbestendig is. Een correcte prijs is daar onderdeel van en wordt daarom meegenomen in de prijsbepaling met onze leveranciers', licht Van Grotel toe.

Buitenlandse producten

Verder vindt Leendertse dat producten die supermarktketens uit het buitenland halen, ook moeten voldoen aan extra duurzaamheidseisen. Dit om een gelijk speelveld voor telers te creëren. 'We zien daarin nog te weinig beweging bij supermarkten.'

Van Grotel meldt dat voor Aldi PlanetProof inderdaad nog geen harde inkoopeis is voor geïmporteerde producten, maar geeft wel aan dat de supermarktketen eisen voor het keurmerk gaat uitrollen naar producten uit Zuid-Europa.

Fair trade

'PlanetProof is in het buitenland nog minder bekend. Wel zien we dat het keurmerk steeds vaker wordt gehanteerd voor producten die zijn bestemd voor de Nederlandse markt. Zo liggen er al PlanetProof-groenten uit Spanje in de Aldi-schappen. Bij agf uit landen met een hoog risico voor wat betreft mensenrechten vragen we om een verdergaande sociale standaard, zoals fair trade.'

Volgens de woordvoerder is de strategie van Aldi om stap voor stap het duurzaamheidsniveau van zijn gangbare producten te verhogen.

Langjarige samenwerking

Albert Heijn (AH) werkt met 360 Nederlandse groente- en fruittelers langjarig samen binnen Beter voor Natuur & Boer. Hierin maakt de supermarktketen afspraken over onder meer natuur en een gezond verdienmodel voor boeren en tuinders. Het uitgangspunt is 100 procent compensatie voor duurzaamheidsinvesteringen, afnamegaranties en langetermijncontracten.

'De stelregel is dat elke boer in ieder seizoen een goede boterham kan verdienen', meldt een AH-woordvoerder. De ervaring van Leendertse is dat deze supermarktketen het advies van CLM beter oppakt. 'Zij geven duidelijk aan bij telers wat ze extra krijgen als ze voldoen aan de eisen van het programma', weet hij.

Op zijn minst tien jaar

AH zegt hierover: 'Wij betalen telers de marktprijs voor onze producten. Boven op de marktconforme prijs maken we individuele afspraken met onze telers om hun bedrijfsvoering de komende jaren zeker te stellen.' De supermarktketen zet daarbij duidelijk in op een langjarige samenwerking. 'Hiermee stellen we zeker dat we op zijn minst tien jaar zo verder kunnen gaan.'

De verse groente- en fruitproducten die AH in de schappen heeft liggen, komen voor 50 procent uit Nederland. Telers die deze producten leveren, zijn aangesloten bij Beter voor Natuur & Boer.