Hein Schumacher: flinke tegenwind FrieslandCampina door inflatie

Schumacher tempert daarmee de verwachtingen voor het komend jaar na een jaar waarin er goede resultaten werden geboekt door Nederlands grootste zuivelonderneming. In het vierde kwartaal van 2022 werden de marktomstandigheden al ongunstiger. Het negatief effect hiervan zal naar zijn verwachting doorzetten met 'significante impact op de winstgevendheid' in met name de eerste helft van 2023.

Ondanks de hoge kosten voor energie en grondstoffen steeg de vergoeding voor leden-melkveehouders in 2022 met 41,4 procent ten opzichte van een jaar eerder tot een waarde van 5,4 miljard euro. De melkprijs was gemiddeld over het jaar 57,35 euro per 100 kilo tegenover 39,23 euro in 2021. Dat is een stijging van 46,2 procent. De prestatieprijs bedroeg 58,69, een stijging van 47,2 procent.

Inflatie

De inflatie speelde in 2022 volgens de topman een belangrijke rol. 'Eigenlijk is 2022 samen te vatten in een woord: inflatie. Als we dit twee of drie jaar geleden gehoord hadden, waren we waarschijnlijk in paniek geraakt. Maar we hadden er afgelopen jaar toch mee te maken en moesten hier een antwoord op vinden.' Een belangrijk antwoord was het doorvoeren van 'ongekende prijsverhogingen'. Consumenten betalen dus een stuk meer voor zuivel, al zijn de prijsstijgingen richting de consument nog niet helemaal doorberekend.

FrieslandCampina profiteerde van een opleving van meer luxeproducten na de coronapandemie, zoals producten in het business-to-business segment en ingrediënten voor bijvoorbeeld sportdranken. Ook boekte het bedrijf goede resultaten in China, met name in de kindervoeding. De verkoop van onder meer melkpoeders en boter op de wereldmarkt verliep goed. De marges in consumentenzuivel stonden wel onder druk.

Minder melk

De zuivelcoöperatie haalde in 2022 2,5 procent minder melk op bij de leden. In totaal werd 9,50 miljard kilo melk opgehaald bij de leden-melkveehouders. In vergelijking: in Nederland steeg de totale melkaanvoer over 2022 met 1 procent tot 13,76 miljard kilo. Dat is 130 miljoen kilo meer dan in 2021.

Het aandeel Nederlandse melk dat bij FrieslandCampina terechtkwam ten opzichte van het totaal daalde daarmee opnieuw, wat volgens Schumacher geen verrassing is. 'Dat is nog altijd een gevolg van de fusieregeling en daar houden wij ook rekening mee. Natuurlijk vinden wij het altijd jammer als leden vertrekken. Tegelijkertijd weten we ook nieuwe melkveehouders aan ons te binden, niet alleen in Nederland, maar ook in België en Duitsland zijn we aan het werven. Dat lukt heel aardig.'

Melkveehouders met contract

FrieslandCampina werft daarbij niet alleen melkveehouders die lid worden, maar ook melkveehouders die een contract sluiten voor minstens tien jaar. Dat gebeurt vooral in België. De directie bereidt ondertussen verschillende scenario's voor. Dat doet ze in het geval de Nederlandse melkproductie krimpt als gevolg van overheidsbeleid. Schumacher: 'Als de melkproductie daadwerkelijk gaat krimpen, dan zullen wij daarop moeten anticiperen door bijvoorbeeld onze productiecapaciteit af te schalen. Dat heeft dan ook gevolgen voor onze medewerkers.'

Toch wil de topman hier niet op vooruitlopen. 'Wat dat aangaat, vinden wij het rapport van Remkes een heel evenwichtig rapport. Daarin staan eerst andere opties, zoals bedrijfsverplaatsing en technische innovatie. Als het probleem met deze maatregelen niet opgelost kan worden, dan pas moet volgens hem gekeken worden naar uitkoop. Dus wat er gaat gebeuren, hangt af van wat de politiek besluit en dat kunnen wij alleen maar afwachten. Maar door scenario's klaar te hebben liggen, bereiden wij ons er wel op voor.'

Reageren op krimp

Volgens hem is FrieslandCampina flexibel genoeg om hier op te reageren. 'Oorspronkelijk hadden wij geïnvesteerd in de verwerking van 12 miljard kilo melk. Op dit moment is dat 9,50 miljard kilo en daar hebben wij ook op geanticipeerd. Dus krimp hoeft geen effect te hebben op de winstgevendheid van de totale onderneming, maar we moeten er wel op anticiperen.'

Afgelopen jaar verkocht FrieslandCampina ook de meeste productiefaciliteiten in Duitsland. Daartoe werd volgens Schumacher besloten, omdat deze fabrieken al zeker sinds 2006 niet winstgevend waren. 'Dat was dus noodzakelijk.'

Sluiting van fabrieken

Hij wijst erop dat in de loop van de tijd meer fabrieken gesloten zijn. Eerder had de zuivelcoöperatie 68 fabriekslocaties, nu zijn dat er wereldwijd nog 45. Deze locaties zijn vaak wel groter en ingericht om meer soorten producten te kunnen maken. 'Dat doen wij niet alleen met het oog op efficiency, maar ook om duurzamer te kunnen produceren. Ook dat hoort bij het toekomstbestendig maken van ons bedrijf.'

Met de aangekondigde sluiting van de boterfabriek in het Brabantse Den Bosch is wat Schumacher de campagne om de productie efficiënter te maken afgerond. 'Ik verwacht nu geen grote ingrepen meer, al is een nieuwe sluiting ook niet uit te sluiten. Zeker gezien de mogelijke politieke beslissingen die later dit jaar nog volgen.'

Het was de laatste keer dat Schumacher als CEO van FrieslandCampina de jaarresultaten presenteerde. De topman gaat per 1 mei aan de slag als CEO van Unilever. Het oordeel over hoe hij het bedrijf gerund heeft, laat hij graag aan anderen over. 'Ik ben er wel van overtuigd dat we FrieslandCampina toekomstbestendig hebben gemaakt.'