Cijfers en onderbuikgevoel geven indicatie salmonelladruk

Er valt veel te winnen wanneer een varkenshouder een betrouwbare indicatie krijgt hoe het is gesteld met de infectiedruk in de stal. Vanuit die gedachte werkten dataspecialist FarmResult in het Overijsselse Wierden en innovatiecentrum VKON in het Overijsselse Den Ham in 2021 aan een onderzoek naar de zoönose salmonella.

Centraal stond de vraag of op basis van data en waarnemingen van varkenshouders voorspellingen kunnen worden gedaan over de salmonelladruk op een bedrijf.

Vragen invullen

Om de waarnemingen door varkenshouders vast te kunnen leggen, kregen zij dagelijks een serie aan salmonella gerelateerde vragen om in te vullen. De waarnemingen die de deelnemers via een app scoorden, noemen Richard ten Cate van FarmResult en Marije Thybaut van VKON 'de zachte kant, het onderbuikgevoel'.

'Als je een stal in komt, ruik je vaak al dat er iets is, maar je kunt er niet altijd de vinger op leggen', zegt Ten Cate. Thybaut vult aan: 'Wanneer je dat onderbuikgevoel meer betrekt bij harde data, krijg je een completer plaatje.'

Twee kanten

Het mooie van de app is dat die twee kanten op werkt, stelt Ten Cate. Er kunnen waarnemingen worden geïnventariseerd, maar er kan ook een oproep voor extra controle mee worden verstuurd. 'Denk bijvoorbeeld aan de periode na het spenen wanneer de biggen 35 kilo zijn. Door de voerovergang is dit een risicovolle periode. Het is dan zinvol mest eens extra te scoren.'

Thybaut: 'Hoe je de app ook gebruikt, het doel is alle leeftijden zo goed mogelijke individuele zorg geven.' Het project liep zes maanden op bedrijven met een lage infectiedruk. 'Des te meer data binnenkwamen, des te meer data we combineerden, des te beter werd de voorspelling', merkt Ten Cate op.

Databronnen die met elkaar werden verbonden, zijn voerdata, klimaatdata, slachtdata, salmonellabloedmonsters en de vragen die via de app werden gesteld over onder andere mestscore, uitval van zware varkens, lusteloosheid en koorts.

Andere ziekten

De conclusie van het onderzoek is dat de combinatie van data en gerichte waarnemingen aanwijzingen geeft of de salmonelladruk gaat oplopen of niet. Dat roept de vraag op of ook voor andere ziekten een vergelijkbare werkwijze – een combinatie van data en waarnemingen aan de hand van gerichte vragen – kan worden opgezet. Het antwoord daarop is 'ja'.

De deelnemers aan het salmonellaonderzoek opperden daarvoor PIA en APP. Beide aandoeningen kennen naast een acute een chronische vorm. Ten Cate: 'Door te monitoren kan mogelijk op vaccinaties worden bespaard. Of het kan een instrument worden voor twee stromen biggen op je bedrijf: die je verkoopt en die je zelf aanhoudt.'

FarmResult en VKON zoeken varkenshouders voor dit vervolgproject.