Meer vraag naar data over CO2-voetafdruk veevoer

'Dat FrieslandCampina de uitbetalingsprijs van melk vanaf dit jaar onder meer laat afhangen van de CO2-voetafdruk van het melkveebedrijf, laat zien dat het hartstikke belangrijk is dat deze is berekend met betrouwbare gegevens', zegt Ria Derks, melkveehouder en lid van LTO-vakgroep Melkveehouderij.

'Dat mengvoerfabrikanten die produceren onder het keurmerk VoederWaarde.nl nu ook hun footprintdata laten certificeren, vinden we als vakgroep een belangrijke ontwikkeling', stelt Derks. Ze verwacht dat ook veevoerleveranciers die niet zijn aangesloten bij VoederWaarde.nl stappen zetten om ook gecertificeerde en getoetste footprint-gegevens aan te kunnen bieden.

Derks: 'Het bewustzijn bij veehouders over het belang van klimaatvriendelijk produceren groeit. En dat is ook nodig, want volgens het Klimaatakkoord moet de landbouw in 2050 klimaatneutraal zijn. Om de productie van broeikasgassen daadwerkelijk te kunnen verminderen, moeten alle schakels in de productieketen in beweging komen. Voer met betrouwbare footprintdata leveren, is een mooie stap in de goede richting.'

Bij veevoer is de carbon footprint een optelsom van broeikasgassen die op verschillende plekken in de keten ontstaan, van voedergewasteelt tot en met transport en verwerking. Als het bijvoorbeeld lukt om bij de teelt van voedergewassen het gebruik van kunstmest te verminderen, heeft dat gunstige gevolgen voor de footprint van het mengvoer waarin dat gewas terechtkomt.

Dat afnemers van vlees en zuivel steeds vaker informatie willen over de CO2-voetafdruk, merkt ook voorzitter Imelda Gielen van VoederWaarde.nl. 'Vooral vanuit de zuivelketen en de varkensketen is er veel vraag naar carbon footprintdata. Ook in de pluimveeketens begint het te komen. Die groeiende vraag is begrijpelijk. Diervoer is een belangrijke bron van broeikasgasuitstoot. Van de footprint van melk, vlees en eieren is het grootste deel toe te schrijven aan het voer.'

VoederWaarde.nl is in 2009 opgericht om als keurmerk voor klanten van mengvoerleveranciers te borgen dat de voederwaarde van het voer overeenkomt met wat de fabrikant beweert. Ondanks steun van de brancheorganisaties POV, NVP, NMV en LTO is VoederWaarde.nl niet uitgegroeid tot een sectordekkend keurmerk. Binnen het keurmerk werken zes mengvoerbedrijven samen.

'Grote verschillen'

Sinds januari vorig jaar maken de carbon footprintdata (CFP-data) deel uit van VoederWaarde.nl. Volgens voorzitter Gielen is een onafhankelijke toetsing en certificering van de data hard nodig. 'In de praktijk zien we grote verschillen bij het berekenen van de footprint van het voer. Dat komt onder meer door interpretatieverschillen bij de rekenmethodiek en het ontbreken van toetsing. Zowel voor de sector als voor de individuele boer is het afbreukrisico groot als de CFP-data niet betrouwbaar zijn.'

De mengvoerbedrijven die deelnemen aan VoederWaarde.nl berekenen de carbon footprint van hun mengvoeders volgens een vaste rekenmethodiek. De footprints van de gebruikte grondstoffen vormen hiervoor de basis. Daarbovenop komen nog het energieverbruik van de mengvoerfabriek en het transport van het mengvoer.

De footprints van de grondstoffen zijn afkomstig van Nevedi, de brancheorganisatie van de mengvoerindustrie. Nevedi baseert zich op de database van het internationale Global Feed LCA Institute en daar komen ook de rekenregels vandaan. De internationaal erkende rekenregels zijn vastgelegd in de Product Environmental Footprint Category Rules. Schothorst Feed Research toetst of de mengvoerbedrijven binnen VoederWaarde.nl de CFP-data op de juiste manier berekenen.

Niet wachten op GMP

Binnen de mengvoederbranche leefde de afgelopen jaren de verwachting dat toetsing en certificering van CFP-data onderdeel zou worden van GMP+. Dit is een kwaliteitssysteem waarmee mengvoerbedrijven kunnen aantonen dat hun diervoeders en grondstoffen voldoen aan de wettelijke voorschriften en bovenwettelijke eisen, overeengekomen met ketenpartijen. 'Wij wilden niet wachten tot GMP dit oppakt', zegt Gielen van VoederWaarde.nl. 'De vraag naar betrouwbare CFP-data is nu actueel.'

Dat beaamt kwaliteitscoördinator Ben Gardebroek van mengvoerproducent De Valk Wekerom in het Gelderse Lunteren. 'Steeds meer partijen rond het boerenerf willen informatie over de carbon footprint van het voer. Aan die vraag willen en kunnen wij voldoen. Door de betrokkenheid van VoederWaarde.nl kunnen we duidelijk maken dat de CO2-data die wij leveren betrouwbaar zijn en echt kloppen.'

Of andere mengvoerproducenten het initiatief van VoederWaarde.nl zullen omarmen en zich ook aansluiten, is onbekend. Wel is duidelijk dat de vraag naar CFP-data ook bij andere voerleveranciers terechtkomt.

Uitstoot broeikasgassen met 15 procent omlaag

ForFarmers laat weten dat het bedrijf druk is met het helpen van klanten om de CO2-voetafdruk te verlagen. Dat gebeurt onder meer door grondstoffen en bijproducten met een lage voetafdruk in te kopen. Bij melkveehouders adviseert ForFarmers over het combineren van ruw- en krachtvoer tot een goed rantsoen. Door deze aanpak hebben klanten volgens de voeronderneming de afgelopen drie jaar de uitstoot van broeikasgassen met bijna 15 procent gereduceerd.

Duynie Feed, leverancier van bijproducten als perspulp, bierbostel en aardappelsnippers, heeft voor zijn producten uitgerekend wat de bijbehorende CO2-data zijn.

Directeur Frank Waijers constateert dat vochtige bijproducten vaak gunstig scoren als het om de footprint gaat. Dat komt deels doordat internationale rekenregels van het Global Feed LCA Institute aangeven dat je de CO2-uitstoot die gepaard gaat met de teelt en verwerking van gewassen toerekent aan het hoofdproduct. Bij aardappelsnippers is dat hoofdproduct bijvoorbeeld friet. Bij vochtige bijproducten is er geen energie nodig om het product te drogen. Ook dat is gunstig voor de CO2-voetafdruk.

Mogelijkheden om footprint te verlagen

De groeiende aandacht zorgt ervoor dat de vraag naar voer met een verhoudingsgewijs gunstige carbon footprint toeneemt. De mogelijkheden om de voetdruk van mengvoer te verlagen, zijn tweeërlei. Enerzijds kun je mikken op het zoveel mogelijk beperken van het energieverbruik voor transport en verwerking van grondstoffen. Anderzijds kun je via de keuze van de grondstoffen voer met een gunstiger CO2-voetafdruk maken. Al mag dat niet ten koste gaan van de behoeften van het dier waarvoor het voer bedoeld is.

Reststromen uit de humane voedselketen scoren het best als het gaat om een lage CO2-voetafdruk. Daarom maakt brancheorganisatie Nevedi zich sterk voor het zo maximaal mogelijk benutten van de reststromen in mengvoeders. Dat gebeurt bijvoorbeeld door het lobbyen voor onderzoek naar de veiligheid van reststromen die nu nog niet in het veevoer mogen, zoals voedselresten uit horeca en huishoudens.

Ook innovaties zoals insecteneiwit kunnen helpen de carbon footprint van mengvoer te verlagen.