Podcast Boeren in roerige tijden: melkveehouder Sjoerd van der Helm

'We zitten graag voorin in de trein', zegt Van der Helm. Daarom meldde hij zich aan voor het project Netwerk Praktijkbedrijven en een soortgelijk project van Cono. Ook bouwde hij een mestvergister, plaatste hij een beddingmaster en zet hij in op samenwerking met een akkerbouwer. 'Je begint ergens aan en je hoopt dat het goed uitpakt. Maar zeker weten doe je dat natuurlijk niet. Je weet niet waar de overheid naartoe wil.'

HK Holsteins van Sjoerd van der Helm en zijn schoonfamilie ligt op 1.100 meter van het Natura 2000-gebied Eilandspolder. 'In het gewraakte kaartje van stikstofminister Christianne van der Wal zaten we op het randje van wel of niet fors reduceren. Welke kant het nu opgaat, weten we niet', zegt de jonge ondernemer die het bedrijf samen met zijn schoonouders en zwager runt.

Op het bedrijf worden 360 koeien gemolken en houden ze 200 stuks jongvee. Het bedrijf beschikt over 170 hectare grond, 40 hectare is ingericht voor agrarisch natuurbeheer. Daar weiden de pinken en wordt gehooid. Het bedrijf maakte de afgelopen jaren forse stappen.

Het ouderlijk bedrijf van Van der Helm in Marken Binnen en dat van zijn schoonouders in Zuidschermer werden samengevoegd. Zijn ouders zijn inmiddels uit het bedrijf gestapt, het is de bedoeling dat hij op den duur alleen samen met zijn zwager en een medewerker verdergaat.

Zes melkrobots

'In 2016 stonden we acht uur in de melkput. We wisten dat we dat niet gingen volhouden. En we wilden een nieuwe stal bouwen. We hebben erover gedacht om drie keer daags te gaan carrouselmelken, maar het lukte niet om dat qua personeel rond te krijgen. Nu zijn er zes robots in kassaopstelling', vertelt Van der Helm.

Het idee om eigen stroom op te wekken ontstond in 2017 tijdens een studiereis naar België, waar een bodemmestvergister werd bekeken. 'Dat werkte daar toen beter omdat de stroomprijs er hoger was. Via een POP3-subsidie van de provincie en een SDE-subsidie hebben we hier uiteindelijk een monovergister kunnen bouwen', legt de veehouder uit.

Miljoeneninvestering

De familie heeft voor miljoenen euro's geïnvesteerd. 'Je hoopt dat je het goed hebt gedaan, maar zeker weten doe je dat niet. De overheid komt niet met concreet beleid.' Concreet voor van Van der Helm: met de vergister is qua methaanuitstoot klimaatvoordeel te halen. Probleem is dat behaalde resultaten tot voor kort niet werden ingerekend in de Kringloopwijzer. De borging is nog steeds niet goed geregeld. Ook ziet Van der Helm kansen voor kunstmest uit de dunne fractie uit de vergister. Maar onduidelijk is of daarvoor toestemming vanuit Brussel komt.

Het bedrijf zet in op meer nieuwe ontwikkelingen. Zo doet Van der Helm mee aan het project Netwerk Praktijkbedrijven, waarbij zo'n honderd melkveehouders proberen in 2024 zowel 30 procent methaan als 30 procent stikstof te reduceren. Via Cono haakt hij aan bij een soortgelijk project.

Eyeopener

'We zitten graag voor in de trein', stelt Van der Helm. 'We zijn nu binnen Netwerk Praktijkbedrijven bezig om minder ruw eiwit te voeren, waardoor de stikstofuitstoot kan dalen. Eiwit voeren is duur. Dus als je niet voert, hoef je ook niet te betalen. Hiermee aan de slag te gaan is wel een eyeopener voor mij, minder geld uitgeven en tegelijkertijd extra reducties halen. Maar het is moeilijk. We hebben 11.000 liter onder de koe. Minder eiwit voeren kan ook productieremmend zijn. Dus daar zoek je de grens op.'

Verder is een begin gemaakt met de samenwerking met akkerbouwers in de buurt. Er wordt land geruild en mest afgezet. De akkerbouwers willen graag vaste stromest. De stal voor de droge koeien is daartoe al omgebouwd. Afgezien van de melkkoeien, wordt bekeken of het loont om dat ook te doen voor de rest van het vee.

Het plan is dat de akkerbouwers op den duur luzerne, winterrogge en tarwe voor het melkveebedrijf gaan verbouwen. 'Dan hoeven we minder krachtvoer elders vandaan te toveren.' Volgens de melkveehouder moet de samenwerking bij iedereen nog een beetje indalen: 'Je begint ergens en dan hoop je dat het uitpakt zoals je je dat voorstelt. Dit voorjaar oogsten we de eerste winterrogge. Langzamerhand gaan we verder.'

Te laat begonnen

Niet alles kan van vandaag op morgen. 'Grootste probleem is dat we veel te laat zijn begonnen met het oplossen van milieu- en klimaatproblemen. Nu moet er opeens op stel en sprong van alles geregeld worden. En een echte langetermijnvisie is er nog steeds niet.'

Terwijl boeren creatief genoeg zijn om op de toekomst in te spelen: 'We zien echt niet alleen problemen, ook kansen. We zullen nog wel één of twee keer een grote stap moeten maken. Daarom zijn we zo goed als Nederlandse boeren. Omdat we altijd hebben meebewogen.'

Van der Helm gaat ervan uit dat hij bij de blijvers hoort. 'We hebben veel geïnvesteerd en de overheid heeft daaraan meegeholpen. Als wij het niet goed doen, zijn heel veel andere bedrijven eerst aan de beurt die veel minder maatregelen nemen. Als ze ons toch weg willen hebben, gaan we niet tegenwerken maar zorgen we ervoor dat we er het maximale uithalen om elders verder te gaan. En als dat ook niet lukt, gaan we wat anders doen.'