Koning verrast boeren met bezoek aan veehouderij

Het gezelschap is te gast op de melkvee-en kalverhouderij van de familie Van Dijk in het Gelderse Terschuur. De koning schuift eerst aan bij de keukentafel, waar hij spreekt met drie generaties Van Dijk. Hij is gekomen om zich te laten informeren over de sector en wil meer weten van de ontstaansgeschiedenis van het bedrijf en de plannen van kleinzoon Bart die al deels in het bedrijf zit.

Bart van Dijk snijdt de zorgen aan die hij heeft over de toekomst van het familiebedrijf. ‘Maar ik wil door. Je komt altijd dingen tegen.’ Hij vertelt over de nieuwe stal die af was vlak voordat corona de klavervleesmarkt op slot gooide, maar ook over het systeem dat ze hebben aangelegd om mest en urine te scheiden.

'Word je daar dan ook voor beloond?', vraagt de koning die toegeeft het antwoord al te weten. ‘Wat hier op het erf staat is vergund en mag hopelijk zo blijven staan’, spreekt Van Dijk zijn hoop uit.

Opkoopproces is lastig

Opa Bart van Dijk toont zich ervaren met de opkoopproblematiek. In 1992 werd hij uitgekocht in Scherpenzeel ten behoeve van een rondweg en woningbouw. Zo belandde het familiebedrijf in Terschuur, nabij Barneveld. Later, buiten op het erf, over het opkoopproces: ‘Dat wil je niet meemaken hoor, dat is heel lastig.’

Van Dijk is ‘zeer vereerd’ met het bezoek van de koning. Er komt wel vaker ‘volk’ op het erf, zegt hij doelend op excursies met scholieren, lokale politici en andere geïnteresseerden. Om de koning te gast te hebben is wel ‘heel bijzonder’.

Melkveehouder Gert Jan Eggink uit het Gelderse Laren noemt het een ‘leuke verrassing’ dat de koning deze middag ook bij een tafel met jonge Gelderse boeren aanschuift om over de sector te praten. De Larense boer brengt de discussie over de piekbelasters naar voren. ‘Er wordt daarbij alleen naar boeren gekeken. Er zijn meer partijen, waarom ligt de reductieopgave alleen bij ons?’

Verbinding tussen partijen

Sander Thus, veehouder en akkerbouwer uit het Gelderse Wehl, vindt dat de dialoog anders gevoerd moet worden. ‘Het moet niet alleen over opkoop gaan. Als je wat wilt veranderen, moet je dat samen doen. Ik hoop dat de koning voor verbinding tussen de partijen kan zorgen.’

Een veel geuite oproep richting de koning is dat het in de stikstofdiscussie alleen maar over krimp van de sector gaat. ‘Ondernemers hebben tijd en ruimte nodig om te innoveren en ondernemen. Sommige partijen hadden de reductie gisteren al willen zien’, zegt Eggink.

Rosalie Brinke, dierenarts en melkveehouder in Beltrum, vertelt de koning hoe lastig het is om een bedrijfsovername te financieren. De stikstofcrisis en terughoudendheid bij de banken maken het er niet makkelijker op. Het staatshoofd vat de verhalen treffend samen in één vraag: 'Staat alles voor jullie op z'n kop?'

Boeren horen bij Nederland

De aanwezige pers mag de gesprekken maar deels volgen. Achter gesloten deuren is de koning explicieter in zijn steun aan de land- en tuinbouw, vertellen aanwezigen naderhand. ‘We horen te vaak dat wat wij doen niet goed is, maar de koning geeft ons het gevoel dat boeren en tuinders bij Nederland horen’, zegt glastuinbouwer Geert-Jan van Tuijl uit Zaltbommel

Van Tuijl legt de koning uit dat glastuinders met hun warmtekrachtkoppeling (WKK) voorheen een vrijstelling kregen voor een NB-vergunning en nu ook op legalisatie wachten. ‘De WKK-installatie van een collega-tuinder in Gelderland zou invloed hebben tot op Texel. Dat is toch van de zotte.’

Later bij een sessie met boerenorganisaties maakt melkveehouder Rudie te Selle van LTO Noord uit Winterswijk duidelijk wat de stapeling aan opgaven doet op het boerenbedrijf. ‘Dat geeft zoveel onzekerheid en onrust. De wensen van de overheid en de maatschappij worden uitgestort over de grond en de bedrijven waarmee wij ons geld moeten verdienen. Ze hebben geen idee wat dat betekent voor ons economische rendement.’

Volgens Willem-Alexander hoort de agrarische sector bij het cultuurhistorische erfgoed van Nederland. Hij blijkt goed op de hoogte van de ontwikkelingen in de sector en vraagt onder meer of kunstmestvervangers een deel van de oplossing kunnen bieden. Ook wil hij weten hoe de sector het Nederlandse product beter kan promoten bij de eigen burgers.

Ondanks dat Bart Kemp van Agractie de koning de ‘eindbaas’ van het land noemt, is de politieke invloed van de koning in het Nederlandse bestel zeer beperkt. Dat realiseren de aanwezige boeren zich maar al te goed.

Verhalen komen voorbij

De Gelderse landbouw- en natuurgedeputeerde Peter Drenth (CDA) fungeert deze middag als een soort van ceremoniemeester. Nadat de zwarte Audi met daarin de koning het boerenerf heeft verlaten, spreekt hij de aanwezigen nog een bemoedigend woord toe. ‘De koning gaat er niet over. De bewindspersonen komen echter regelmatig op het paleis en de premier elke week. De verhalen van vandaag zullen daarbij vast wel voorbijkomen.’