Kippen en varkens verteren dierlijke eiwitten prima

Achtergrond Varkens Berrie Klein Swormink 17 okt 2022 om 06:30uur

Proeven met dierlijke eiwitten in pluimvee- en varkensvoer laten zien dat de technische resultaten verbeteren. Voerfabrikanten maken er daarom graag gebruik van, nu het gebruik sinds september 2021 officieel is toegestaan.

Kippen+en+varkens+verteren+dierlijke+eiwitten+prima

Vanaf het najaar van 2021 mogen veevoerfabrikanten eiwit van varkens, kippen en insecten gebruiken in voer voor varkens en kippen. Daarvoor gelden strikte regels. Zo mag in voer voor kippen wel eiwit van varkens zitten, maar niet van kippen. In voer voor varkens mag wel eiwit van kippen zitten.

Om daaraan kunnen voldoen, is volledig gescheiden productie van pluimvee- en varkensvoeders noodzakelijk. In combinatie met de bijbehorende administratieve rompslomp ervaren voerfabrikanten het als lastig om dat allemaal goed in te richten.

PAPs

Leveranciers en voerproducenten gebruiken als ze het hebben over dierlijke eiwitten, graag de term PAPs ofwel processed animal proteins. Daarmee willen ze ver weg blijven van de vroeger veelgebruikte term diermeel. Dat kon ook afkomstig zijn van verwerkte kadavers. Bij PAPs is daarvan geen sprake.

Voor de praktijk is het vooral van belang dat het in de stal beter loopt

Johan Schuttert, commercieel directeur AgruniekRijnvallei

Hoewel het gebruik van dierlijk eiwit al sinds september 2021 officieel is toegestaan, duurde het nog tot het voorjaar van 2022 voordat mengvoerfabrikanten startten met het toevoegen van kippen- of varkenseiwit aan het voer. 'Eerder was niet mogelijk. Leveranciers van de dierlijke eiwitproducten moesten hun productieprocessen eerst laten certificeren', zegt commercieel directeur Johan Schuttert van AgruniekRijnvallei.

Deze mengvoerproducent was de eerste die gebruikmaakte van de nieuwe mogelijkheden. In de loop van het jaar volgden diverse andere voerfabrikanten. 'Dat we hier fanatiek op inspelen, komt omdat we in het gebruik diverse voordelen zien. Voedertechnisch zijn PAPs interessant. Ze zijn goed verteerbaar en hebben een aminozurenpatroon dat prima past in voer voor jonge dieren', legt Schuttert uit.

Financieel interessant

AgruniekRijnvallei gebruikt dierlijk eiwit in voer voor zowel vlees- als legpluimvee en zowel bij gangbaar als biologisch. Afgelopen zomer begon de mengvoederproducent ook met het toepassen van dierlijk eiwit in varkensvoer. 'Niet alleen vanwege de voedertechnische pluspunten, maar ook omdat het financieel interessant is. Met 1 procent dierlijk eiwit kunnen we 1,5 procent soja vervangen', zegt de commercieel directeur.

'Zeker bij concepten die het gebruik van non-gmo-soja verplichten, levert besparen op soja snel geld op. Een extra plus van dierlijk eiwit is dat je ook calcium en fosfaat aan het voer toevoegt', licht Schuttert toe.

Volgens de commercieel directeur was op voorhand niet exact bekend wat bij pluimvee de effecten zouden zijn van toevoegen van dierlijk eiwit aan het voer. 'Vanwege het verbod op het gebruik van PAPs konden we de afgelopen jaren geen proeven doen. Daar zijn we in maart meteen mee begonnen in nauwe samenwerking met Wageningen University & Research en de PAPs-leveranciers.'

Betere darmgezondheid

De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat PAPs bij pluimvee bijdragen aan een betere darmgezondheid. 'Vooral de dunne darmvertering verbetert met onder andere een gunstiger voederconversie als gevolg. Bijkomend effect dat de onderzoekers zagen, is dat er sprake is van minder pikkerij', zegt Schuttert.

'Je kunt je afvragen of dit rechtstreeks het effect is van dierlijk eiwit of het een gevolg van de betere darmvertering. Voor de praktijk is het vooral van belang dat het in de stal beter loopt.' Nog een voordeel dat de onderzoekers waarnamen, is dat de mest droger is. De verklaring daarvoor is dat door een kleiner aandeel soja in het voer er ook minder kalium in zit.

Onderzoek

Voor de varkenshouderij was er wel informatie over dierlijk eiwit in het voer. Schothorst Feed Research deed onderzoek naar het gebruik van voer met PAPs. De resultaten lieten bij biggen een forse verbetering van de groei zien in combinatie met een gunstiger voederbenutting.

Tekst gaat verder onder kader.

Klaas Mijnheer: 'Minder diarree en meer kleur bij de gespeende biggen'

Omdat hij vaker meewerkt aan voerproeven van AgruniekRijnvallei (AR), was varkenshouder Klaas Mijnheer in het Overijsselse Rouveen een van de eersten die afgelopen zomer voer in de silo kreeg waarin dierlijk eiwit was verwerkt. 'Ik ken het nog van vroeger. Diermeel had een goede reputatie als grondstof voor varkensvoer. Daarom wilde ik ook graag het nieuwe voer van AR gaan gebruiken', zegt hij. Sinds de zomer ontvangt de varkenshouder biggenvoer met dierlijk eiwit. De afgelopen maanden is ook het voer voor de vleesvarkens en zeugen dierlijk eiwit gaan bevatten. 'Onze ervaringen zijn dus nog beperkt. Bij de gespeende biggen zie ik minder diarree en meer kleur op de dieren. Over de andere diercategorieën durf ik nog niet veel te melden behalve dan dat het goed loopt. Onlangs constateerde de dierenarts dat de conditie van de zeugen beter is dan andere jaren rond deze tijd. Maar of we dat mogen toeschrijven aan het dierlijke eiwit in het voer weet ik nog niet.' Volgens Mijnheer past voer met dierlijk eiwit goed bij het Beter Leven-keurmerk waar hij aan meedoet. 'Hergebruik van resten uit de voedingsindustrie hoort bij duurzaam produceren.'

AgruniekRijnvallei heeft de eerste cijfers van varkenshouders die voer met dierlijk eiwit gebruiken. 'Net als bij kippen zien we ook daar dat de darmgezondheid verbetert. Dit geeft ons als voerproducent de ruimte om voer met minder toevoegingen te maken', zegt de commercieel directeur. Net als bij pluimvee lijkt het gedrag van de varkens op een gunstige manier te veranderen. 'We zien rustiger dieren en minder agressiviteit.'

Kringlopen sluiten

Het gebruik van dierlijk eiwit in veevoer past binnen het streven om kringlopen te sluiten. Dierlijke eiwitten benutten als veevoergrondstof helpt bij het benutten van reststromen uit de productieketens voor humaan voedsel. Food komt terug in feed. Tegelijkertijd betekent meer dierlijk eiwit in veevoer dat de import van sojaschroot minder groot hoeft te zijn.

Schuttert verwacht dat het gebruik van dierlijke eiwitten in voer voor varkens en kippen met de tijd geleidelijk toeneemt. 'De beschikbaarheid is nu nog een knelpunt. Hopelijk komt daar verandering in.'

Gekkekoeienziekte zette gebruik dierlijk eiwit op slot

In 2000 kwam er een verbod op het gebruik van diermeel en andere dierlijke eiwitten in voer van alle dieren. De Europese Unie (EU) besloot daartoe in de strijd tegen de gekkekoeienziekte BSE. In 1986 werd BSE voor het eerst gevonden in Groot-Brittannië. Een jaar later werd het eerste geval in Nederland vastgesteld. Het laatste geval deed zich in 2011 voor. In totaal is bij 88 Nederlandse runderen een BSE-besmetting vastgesteld. Om BSE uit te bannen, verbood de EU in 1989 het gebruik van diermeel van herkauwers in voer voor runderen. In 1994 volgde een verbod op diermeel van zoogdieren in voer voor rundvee. Sinds het gebruik van dierlijke eiwitten in voer niet meer is toegestaan, is er veel gediscussieerd over het weer toestaan ervan in voer voor niet-herkauwers. Als eerste werd in 2008 het gebruik van vismeel in veevoer weer toegestaan. Onder strenge voorwaarden mag er nu weer varkenseiwit in pluimveevoeders worden verwerkt en andersom eiwit van pluimvee in varkensvoeders. Dierlijk eiwit in pluimvee- en varkensvoeders is positief voor de gezondheid en het welzijn. Daarnaast rekent het prijstechnisch goed in de rantsoenen.