Krap aanbod houdt melkprijs op niveau

Achtergrond Melkvee Pieter Stokkermans 15 okt 2022 om 08:30uur

De zuivelnoteringen van ZuivelNL lieten deze week een daling zien, het hoogtepunt lijkt achter de rug. Dit leidt op termijn tot een afvlakking of kleine daling van de melkprijs voor melkveebedrijven. Door het krappe aanbod en de hoge kostprijs wordt voorlopig nog wel een hoog melkprijsniveau verwacht voor de eerste helft van 2023.

Volgens zuivelanalist Richard Scheper van RaboResearch zit er normaal grofweg een vertraging van ongeveer twee tot drie maanden tussen een verandering in de noteringen en die in de boerderijmelkprijs.

'Dit jaar hebben we door verschillende factoren, waaronder de krappe melkaanvoer en de inflatie door de oorlog in Oekraïne, ook wel gezien dat de EU-zuivelmarkt veel meer een eigen dynamiek heeft gekregen. Daarbij spelen regionale factoren en afzet een sterkere rol dan voorheen en de Europese prijzen liggen hoger dan bijvoorbeeld in Nieuw-Zeeland', stelt Scheper.

Afvlakking en kleine daling

De zuivelanalist denkt dat de melkprijs de top heeft bereikt, maar voorlopig wel op een hoog niveau blijft. 'Dit beeld zien we overigens niet alleen in Nederland, maar ook in omringende landen. Kort gezegd verwachten we nu een afvlakking, gevolgd door een kleine daling richting einde 2022 en begin 2023.'

Scheper ziet krimp als gevolg van de inflatie. Dit uit zich volgens hem niet alleen in goedkopere alternatieven, zoals kleinere verpakkingen, maar ook in de horeca. Mensen gaan minder vaak of minder luxe uit eten. Daarbij speelt volgens de zuivelanalist ook dat er veel onzekerheid is rond energie. 'Hier hebben zuivelverwerkers ook mee te maken.'

Klaas Johan Osinga, beleidsspecialist bij LTO-team Internationaal, ziet ook druk op de zuivelmarkt. 'Aan de andere kant maken dieseltekorten en hoge kosten voor voer en kunstmest dat de marges kleiner worden. Dat drukt de aanvoer.'

Graandeal Rusland-Oekraïne

Tegelijkertijd speelt de onzekerheid in Oekraïne. Osinga: 'We zijn over de piek van de grondstofprijzen heen, maar op 19 november loopt de graandeal tussen Rusland en Oekraïne voor het Zwarte Zeegebied af. Rusland wil die niet zomaar verlengen. Het is de vraag wat dit doet met de grondstofprijzen.'

Ook Scheper ziet een druk op de melkaanvoer. 'De Europese zomer was niet groeizaam en net als voer is arbeid duur. Voor wie wil groeien is de bouw van een nieuwe stal ook prijzig. Nieuwbouw van stallen gebeurt in Europa amper.' Dat denkt ook Osinga. 'Voor Nederlandse melkveehouders speelt daarbij de onzekerheid rond het beleid. Boeren stellen investeringen uit.'

• Bekijk de marktprijzen van zuivel

Op termijn verwacht Scheper niet veel groei. 'Er komt nog best wat op ons af wat het boerenerf raakt. Denk aan regels rond klimaat, biodiversiteit en dierenwelzijn. Ook de transitie richting duurzame energie voor de verwerker, Green Deal en boer-tot-bordstrategie werken op termijn extensivering en druk op melkvolumes in de hand. De EU stelt strategische doelen, het is aan lidstaten om hier vorm aan te geven.'

Op de huidige krapte in melkaanvoer heeft het in ieder geval nog weinig invloed gehad. Een groei in het melkaanbod verwacht Scheper dan ook niet. 'Ik denk dan ook dat richting 2030 de prijs meer wordt gevormd door wat er in Europa speelt. Er wordt meer gewerkt met regionale standaarden, bepaald vanuit de regelgeving, maar wellicht ook door de markt. Dat laatste kan weleens een nog grotere impact hebben.'