Van Weperen: 'Mijn rol? Die van verbinder tussen boer en overheid'

Van Weperen heeft ervaring met de gebiedsgerichte aanpak. Hij stond als waterschapsbestuurder aan de wieg van de veenweideaanpak in Friesland. 'Als bestuurder met agrarische roots was ik benieuwd hoe het veenweideprogramma zou worden ontvangen. Ik heb de knoop voor mezelf doorgehakt. Ik vind dit zo belangrijk, als ik hiervoor het veld moet ruimen, dan is dat maar zo. Pappen en nathouden en ergens tactisch doorheen laveren kan iedere bestuurder.'

Met de sleutelfiguren uit de boerenkringen hebben wij gesprekken op het gemeentehuis

Jan van Weperen, wethouder van gemeente Ooststellingwerf

Wat blijft u nog meer bij uit uw tijd bij het waterschap?

'De wateroverlast in Holwerd, in september 2016. 700 hectare aardappelen zou onderlopen als we niet snel iets zouden doen. We hebben noodpompen ingezet. Dat had natuurlijk financiële consequenties. Het was een investering van 100.000 euro. Ga je het dan wel of niet doen? Dat is een les geweest, dat je op zo'n moment het goede doet, ook al kost het veel geld. Van het algemeen bestuur krijg je nooit op je donder als de aardappelen droog blijven, wel als ze verzuipen.'

Sinds juli is Van Weperen wethouder van gemeente Ooststellingwerf. Hij is geboren en getogen op een paar kilometer afstand van het gemeentehuis in Oosterwolde, in de buurtschap Jardinga. Hij was er veertig jaar melkveehouder. Zeven jaar geleden namen zijn broer en neef zijn deel van de melkveehouderij over. Nog vaak is hij in het weekend op het melkveebedrijf te vinden. 'Zaterdags bekap ik de klauwen, 's zondags insemineer ik de koeien, als mijn agenda dat toelaat.'

Heeft u lang over het wethouderschap moeten nadenken?

'Het kwam als een verrassing dat de VVD toch een wethouder kon leveren. Wij wilden graag meedoen, ook al lag dat in eerste instantie niet voor de hand. Ik heb er wel even mee geworsteld of ik in de rol van wethouder pas. Maar de stikstofproblematiek is hier zo zwaar. Ik denk dat ik iets kan betekenen voor de mensen in het gebied. Mijn drijfveer is altijd geweest om de toekomstgerichte landbouw te dienen. Ik zie mijn rol als verbinder tussen de boeren en de overheid.

'De provinciebestuurders ken ik goed. Met Douwe Hoogland, gedeputeerde met gebiedsgerichte aanpak en veenweide in zijn portefeuille, heb ik veel overleg gehad over de veenweide. Wij kunnen het goed met elkaar vinden en voelen elkaar aan.'

Hoe typeert u boeren in Ooststellingwerf?

'Boeren zijn hier recht voor hun raap, maar wel voor rede vatbaar. Het is een andere mentaliteit dan even verderop in Drenthe. Daar lopen ze een rondje om de brink en dan komen ze terug om hun mening te uiten.

'Dat de boeren wegliepen in juni tijdens een stikstofbijeenkomst heeft te maken met de volkomen verkeerde communicatie van zowel het Rijk als de provincie. Nog steeds begrijp ik niet waarom stikstofminister Christianne van der Wal met het stikstofreductiekaartje kwam, zonder enige duiding, terwijl er zoveel onrust in de sector is. Hierdoor is veel krediet in de sector verspeeld.'

Wat doet u om de boeren weer om tafel te krijgen?

'Wij hebben deze zomer niet stilgezeten. Met de sleutelfiguren uit de boerenkringen hebben wij gesprekken op het gemeentehuis gehad waarom het is geëscaleerd. De onvrede is groter. Boeren voelen zich door de regelgeving bekneld. Stikstof is de druppel geweest. Deze personen weten ook dat we vroeg of laat weer om tafel moeten. Het ligt vooral aan landbouworganisaties hoe die erin zitten. Ik houd een kort lijntje met de provincie. Ik zie mijn rol als verbinder, maar alleen kan ik niets.'

Wat moet er volgens u gebeuren om de stikstofuitstoot te reduceren?

'Met het nemen van managementmaatregelen kan al veel stikstof worden gereduceerd. Daar kunnen we morgen mee beginnen. Aan antibioticagebruik zijn harde criteria verbonden. Waarom niet aan het ureumgehalte als criterium voor de stikstofbenutting van koeien? Met een ureumgehalte van 30 doe je de koeien onrecht aan en bovendien verknoei je mineralen. Een lager ureumgehalte zorgt niet alleen voor stikstofreductie, je kunt ook beter circulair werken, zorgvuldig met de mineralen omgaan en ik ben ervan overtuigd dat het ook de gezondheid van dieren ten goede komt.

'Natuurlijk kunnen we met innovatie en de gebiedsgerichte aanpak ook dingen bereiken. Ik wil de stikstofdiscussie niet bagatelliseren, er is een grote verandering noodzakelijk gezien alle opgaven.'

Behoort dit wel tot de bevoegdheden van een gemeente?

'Veel beleid en uitvoering zijn voorbehouden aan Brussel, Den Haag en Leeuwarden. Ik probeer wel via provinciaal overleg en de Tweede Kamerleden invloed uit te oefenen. De kabinetsplannen hebben invloed op de gemeenschap. Bij ons in de tuin van de gemeente gebeurt het. We hebben een prachtgemeente met goede landbouw en drie Natura 2000-gebieden. Dat moeten we zo houden.'

Wat is er over een jaar veranderd voor de boeren in de gemeente?

'Er is meer duidelijkheid gekomen. Daar wachten we nu op en dat is slecht voor iedereen. De eigenschap die boeren hebben, is dat ze lang wachten op de overheid. Dat beknot hen op hun ondernemerschap. De Hegewarren is hier een goed voorbeeld van. Jarenlang is hier de bedrijfsontwikkeling gestopt omdat er vage plannen waren. Ik hoop dat we zo'n proces kunnen voorkomen. Een boer zou daarom nu in de spiegel moeten kijken. Wie ben ik, wat kan ik en waar wil ik naartoe? Dat zijn de vragen waar het om draait.'