Sector mag meepraten over alternatief voor kritische depositiewaarde

Grote gespreksonderwerpen voor de boerenorganisaties zijn de deadline van 2030 in de stikstofaanpak en de kritische depositiewaarde (KDW) als borging in de stikstofaanpak. Beide pijnpunten zijn ook woensdag niet van tafel gehaald. Desondanks reageerden boerenvertegenwoordigers na afloop positief.

Toegezegd is dat legalisering van de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders nu echt prioriteit krijgt. Voor het eerste is ook toegezegd dat, mocht legalisatie in individuele gevallen niet lukken, daar dan een passende vergoeding tegenoverstaat.

Een andere reden voor de positieve afsluiting van het gesprek is dat overeengekomen is dat de sector samen met het ministerie van LNV gaat onderzoeken of een andere houdbare juridische systematiek de KDW kan vervangen. Daarmee ontstaat ruimte om van dit pijnpunt weg te bewegen.

'De KDW is zeker niet van tafel, want die is nodig voor het vergunningstraject', zegt gespreksleider Johan Remkes na afloop. Hij snapt dat het voor individuele boeren onbevredigend is, omdat het een instrument is waarop ze zelf niet kunnen sturen.

Stevig gesprek

LTO Nederland-voorzitter Sjaak van der Tak, die namens de boerenorganisatie een gezamenlijk statement gaf, spreekt van een 'stevig gesprek' dat aan het begin moeizaam verliep. 'Punten werden scherp op tafel gelegd. Er was ook ruimte voor emotie en boosheid, maar tegelijkertijd is diepgaand over oplossingen gesproken.'

Van der Tak bemerkt bij het kabinet een positievere houding ten opzichte van de sector. 'Een krimp van de sector is geen doel, is benadrukt.' Het ging woensdag niet om onderhandelingen, benadrukte de LTO-voorzitter. Verder gaan boerenorganisaties op verzoek van het kabinet aandachtspunten die leven in de sector in kaart brengen voor het vervolgtraject. Half september worden de adviezen van Remkes verwacht. Op basis daarvan worden de gesprekken met het kabinet voortgezet.

Agrarische autoriteit

Een tegemoetkoming van het kabinet is dat het toekomstperspectief voor boeren een belangrijkere rol krijgt. De oprichting van een agrarische autoriteit, in navolging van een ecologische autoriteit, wordt onderzocht. Volgens stikstofminister Christianne van der Wal moet dit ervoor zorgen dat ook het inkomen van de agrarisch ondernemer wordt geborgd.

Remkes erkende dat het ministerie van LNV 'te intern gericht was' bij het opstellen van de stikstofplannen en dat het nu 'ontvankelijker is voor geluiden uit de agrarische sector'. Er komt meer ruimte en budget voor technologische innovaties mits die juridisch goed geborgd zijn, zeggen Remkes als Van der Wal.

Aan het veelbesproken jaar 2030 waarin de stikstofreductiedoelen moeten worden gehaald, wordt niet getornd. Zowel Van der Wal als premier Mark Rutte willen die deadline niet ter discussie stellen. Het coalitieakkoord blijft bij de aanpak leidend. Wel temperde de bewindsvrouw het belang van die deadline. 'Hoe sneller de stikstofkraan dichtgaat, hoe minder relevant dat jaartal 2030 wordt.'

Twistpunten, geen breekpunten

De doelen en het tijdpad in de stikstofaanpak zijn nog wel 'twistpunten, maar geen breekpunten', zegt Van der Tak. Hij noemt het gesprek van vandaag geen onderhandelingen. 'In het proces zijn we daar nog niet aan toe.' Hij hoopt dat de adviezen van Remkes voldoende handen en voeten bieden om te beginnen aan onderhandelingen met het kabinet.

Unaniem waren de aanwezigen over hun afkeuring over de intimidatie en wetsovertredingen die bij sommige boerenprotesten hebben plaatsgevonden. Begrip is getoond voor de onzekere situatie waarin veel boerengezinnen momenteel verkeren. En opnieuw zijn excuses gemaakt voor de ongelukkige communicatie rond het gewraakte stikstofkaartje met reductiedoelen.

Volgens premier Rutte is het nog te vroeg om te zeggen dat de vertrouwenskloof tussen boeren en politiek is hersteld. Stikstofminister Van der Wal ontkent desgevraagd dat er sprake is van een vertrouwenscrisis tussen kabinet en agrarische sector.