Minder bedrijven verkocht tegen hogere prijzen

In 2021 werden opnieuw minder veehouderijbedrijven verkocht dan in 2020. De agrarische NVM-makelaars verkochten 12 varkens- en 5 pluimveebedrijven, tegen respectievelijk 21 en 9 in 2020. Melkveehouderijen zijn nog relatief in trek; 74 bedrijven wisselden in 2021 van eigenaar. Tegelijk daalde tegen het einde van het jaar het aantal te koop staande bedrijven tot onder de 100.

De daling wordt veroorzaakt doordat de overheid de sector verplicht de komende jaren flink in te krimpen. Zo is het aantal varkenshouderijbedrijven volgens het CBS tot 2021 al met bijna 25 procent gekrompen tot ruim 3.400. In 2021 meldden zich 300 varkenshouders aan voor de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen met de intentie om hun bedrijf te stoppen. Voor melkveehouders werd in 2022 ook een landelijke beëindigingsregeling geopend. De interesse daarvoor lijkt volgens NVM tot dusver wisselend per regio.

Meer opbrengst

De verkochte bedrijven leverden wel steeds meer op. De melkveehouderijbedrijven werden verkocht voor een gemiddelde prijs van 2,8 miljoen euro, de hoogste prijs sinds 2015. De verkochte veehouderijbedrijven zijn allemaal relatief groot. De gemiddelde verkoopprijs in 2021 was 1,1 miljoen euro voor varkensbedrijven en 1,55 miljoen euro voor pluimveebedrijven.

De gemiddelde prijs voor agrarische grond steeg in 2021 naar ruim 67.000 euro per hectare, een toename van 5,7 procent ten opzichte van 2020. Grond blijft dus aantrekkelijk, al stijgen de prijzen minder hard dan voorheen. De regionale verschillen zijn groot. In Westelijk Holland en de IJsselmeerpolders stegen de grondprijzen met respectievelijk 16 procent en 19 procent. In de rest van het land is de groei kleiner.

Stikstofdossier drukt stempel

De NVM verwacht dat het stikstofdossier de komende jaren een stevig stempel op de markt gaat drukken. Welke kant dat opgaat, is afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. Jos Ebbers, vakgroepvoorzitter NVM Agrarisch & Landelijk, stelt dat de de stikstofdiscussie overal in de sector wordt gevoeld.

'De vorige week bekendgemaakte overheidsmaatregelen op stikstof wakkeren de onzekerheid aan. Agrarische bedrijven zijn gewend aan ondernemingsrisico's, maar zonder duidelijkheid over het langetermijnperspectief ontbreekt het fundament voor bedrijfsontwikkeling, innovatie en investeren. Wij willen Den Haag oproepen: betrek de agrarisch ondernemers bij de oplossing in plaats van hen probleemeigenaar zonder perspectief te maken', zegt Ebbers.

Wetenschappelijke gegevens

Daarbij speelt de vraag in hoeverre het stikstofbeleid zich baseert op deugdelijke wetenschappelijke gegevens. Indien dit niet het geval is, blijft de onzekerheid boven de markt hangen en de ontwikkeling daarvan stagneren. Een andere complicerende factor en zorgpunt van de NVM is of de overheid over voldoende gekwalificeerde professionals kan beschikken om het beleid effectief uit te voeren.

Het raakt daarbij niet alleen de landbouw, maar ook andere sectoren zoals de vereiste nieuwbouw van woningen en de ontwikkeling van commerciële vastgoedprojecten. Het stikstofdossier dreigt daarmee gewenste veranderingen in de Nederlandse samenleving op slot te zetten met ingrijpende planologische en economische consequenties als gevolg.