'Waarde carbon credits ligt elders'

De oplossing van het klimaatprobleem, het vastleggen van CO2 uit de atmosfeer, wordt deels gezocht in de landbouw. Boeren zijn beroeps CO2-vastleggers. Elk jaar staat het land vol gewassen die uit zonlicht, CO2 en water in combinatie met mineralen uit de bodem organische stof (OS) produceren. Die OS trekt nu de aandacht van de CO2-handel.

Maar de OS die landbouw produceert, is bedoeld om als product te voeren, te eten en uiteindelijk te verteren. De gewasresten die overblijven, zijn bedoeld als vervanging van de OS die jaarlijks uit de bodem verteert. Een landbouwsysteem waarbij de bodem in evenwicht is, neemt jaarlijks evenveel op als het weer uitstoot. Slechts een blijvende verhoging van de OS kan CO2 structureel vastleggen.

Spandoeken

Het spandoek van de NMV 'Hier wordt 20.000 kilo CO2 vastgelegd' klopt wel, maar het is geen CO2-vastlegging die structureel is. Het gras, de mest en het voedsel verteren weer in een jaar tijd. Ook de CO2-opslag van suikerbieten waar vergelijkbare spandoeken staan is tijdelijk. Daarbij komt door gebruik van fossiele energie, zoals in elk productieproces, wel CO2 vrij.

De vraag is hoeveel landbouwgrond kan bijdragen. Gemiddeld verteert in Nederland 2.000 kilo OS per hectare per jaar. Via gewasresten, mest en groenbemesters wordt dat weer aangevuld. Stel, we maken er flink werk van en gaan naar 3.000 kilo per jaar aanvoer, dus 1.000 kilo netto-opbouw. 1.000 kilo OS is het equivalent van 2 ton CO2.

3,6 miljoen CO2

Met 1,8 miljoen hectare landbouwgrond kan op die manier 3,6 miljoen ton CO2 worden gecompenseerd. Per Nederlander veroorzaken we 10 ton CO2 per jaar, dus kan er voor 360.000 mensen worden gecompenseerd; de stad Utrecht. Niet veel ten opzichte van de grote inspanning. Bij een vergoeding van 100 euro per ton levert dat 200 euro per hectare op. Mooi meegenomen, maar niet de hoofdprijs.

De overheid heeft voor de landbouw een veel lagere doelstelling: 0,5 miljoen ton per jaar. Dat is goed voor een provinciestadje van 50.000 mensen. Het onderzoek van Wageningen University & Research ziet 0,9 miljoen ton ook wel als haalbaar, maar ook dan compenseren we maar 90.000 mensen.

Vestzak-broekzak

Compost wordt meestal meegeteld bij de bodemopbouw. Dat verhoogt die opbouw aanmerkelijk. Strikt genomen klopt dit niet. Compost verhoogt de OS in de landbouw, maar komt vanaf een andere plek die daardoor verschraalt. Vanuit klimaat gezien een gevalletje vestzak-broekzak. Alleen extra OS die op eigen bedrijf wordt geproduceerd, is een bijdrage van het bedrijf.

Het komt erop neer dat landbouw in Nederland niet veel kan betekenen. In een ander klimaatgebied kan dat anders liggen. Toch eindig ik positief. Koolstofopslag heeft zeker waarde. Het betekent dat de OS toeneemt waardoor de bodem meer ruimte biedt aan bodemleven en wortels, efficiënter met mineralen omgaat, beter bestand is tegen regen en droogte, dus 'klimaatrobuuster' wordt. Laten we de carbon credits vooral daarvoor inzetten.

Behalve gewasresten blijken ook wortelexudaten OS op te kunnen bouwen. Een derde van de energie die een plant opneemt, gaat via die route de bodem in. Diepe en intensieve beworteling telt daardoor dubbel door. Beworteling biedt dus behalve toename van efficiëntie van mineralenbenutting en stabiliteit van de groei ook uit koolstofvastlegging een waardevol doel waar wellicht nog extra winst valt te behalen.