Concept landschapsgrond krijgt verder vorm

Hij bezocht in zijn eerste honderd dagen als Kamerlid meer dan honderd boeren. En overal waar Derk Boswijk kwam, sprak hij boeren die soms al generaties lang met Natura 2000-gebied te maken hebben. Tijdens deze gesprekken kreeg de CDA'er het idee voor landschapsgrond.

Agrarisch ondernemers gaven aan dat ze behoefte hebben aan een tussenvorm tussen landbouw en natuur. Landschapsgrond is daarbij expliciet anders dan de bestaande bufferzones.

'We zien vaak dat er na twintig jaar ineens een overgangsgebied om het oorspronkelijke overgangsgebied moet komen. Dat voelt als een salamitactiek. Wat kunnen we dan doen om te zorgen dat deze grond agrarisch bezit blijft, zodat ondernemers daar kunnen blijven boeren?', aldus Boswijk.

Daarbij is het van belang om te kijken naar nieuwe verdienmodellen. Immers, voorwaarde bij landschapsgrond is wel dat er minder wordt beweid en bemest dan op landbouwgrond. 'Dat kost eiwitten en dus melk', realiseert Boswijk zich. 'Maar dat verschil kun je compenseren met andere verdienmodellen. Denk aan agrarisch natuurbeheer, waterberging of recreatie. Zodat het voor boeren ook interessant wordt.' Bovendien kan de grond wel worden meegenomen in de mestplaatsingsruimte.

Het alternatief is dat het 'hardcore' natuur wordt, zoals het Kamerlid het zelf noemt. 'Dat is een manier van grond afpakken en dan kun je er helemaal niks meer mee. Dat zeg ik ook tegen cynici, welk ander voorstel zie jij dan? Want zoals het nu wordt gedaan, werkt het ook niet.'

In de steigers

Het plan staat nog in de steigers. Dat beseft LTO-portefeuillehouder Trienke Elshof ook. 'Het moet nog verder worden uitgewerkt. Positief vind ik dat landbouwgrond bij de landbouw blijft, die kunnen we niet missen om te extensiveren. Wel is het heel belangrijk dat we de gronden ook agrarisch kunnen blijven gebruiken. Daar zal vanuit de natuurhoek anders tegenaan worden gekeken. Dus dat is waar de discussie over moet gaan.'

Elshof is blij met het aangekondigde rondetafelgesprek. Betrokkenheid bij de uitwerking kan er volgens haar voor zorgen dat het kwartje de goede kant op valt. 'Er zitten haken en ogen aan het plan, maar de intentie is goed. We kunnen er best uitkomen, maar ook zomaar een verkeerde afslag nemen. Dat zou jammer zijn.'

De LTO-bestuurder beaamt dat er voor de sector best behoefte is aan een nieuwe functie van grond. Al moet goed worden gekeken naar de verhouding tussen reguliere en landschapsgrond. 'In sommige gebieden zijn boeren best in staat om grond op die manier te gebruiken als beheersgebied. Maar als dat procentueel te groot wordt, is het bijna onmogelijk om te boeren.'

Elshof erkent ook dat de behoefte aan landschapsgrond op het erf wellicht niet altijd zo wordt ervaren. 'De eerste gedachte kan zijn: 'Ik ben mijn landbouwgrond kwijt.' Zo ziet een boer het, als een soort verlies. We moeten goed kijken hoe we er functioneel mee omgaan.'

Dat laatste ziet Boswijk ook. Landschapsgrond moet geen generiek instrument worden, maar kan in gebiedsprocessen naar behoefte worden ingezet. 'Per gebied moet worden gekeken wat nodig is. Hoe kun je met innovatie stappen zetten en op welke manier kan landschapsgrond iets betekenen?'