Overheden zien kansen voor ophogen landbouwgrond in Groningen

Boeren rond Borgsweer, Finsterwolde, Nieuw Beerta en Meedhuizen krijgen steeds meer last van wateroverlast op hun percelen. Oorzaak is de veenoxidatie.

De bedrijfsvoering komt hierdoor voor toekomstige generaties onder druk te staan, stelt Peter van Dijken, omgevingsmanager Eems-Dollard 2050 van provincie Groningen.

Kwetsbaar gebied

'Het is een kwetsbaar gebied. Als wij vooruitkijken, dan komen we tot de slotsom dat het perspectief voor de landbouw in de toekomst lastiger is. De percelen komen steeds lager te liggen. Verlagen van het waterpeil is een tijdelijke, maar geen duurzame oplossing. Boeren krijgen moeite met het bewerken van de percelen. Ophogen met slib kan zorgen voor betere landbouwgrond, minder CO2-uitstoot waardoor uiteindelijk de bodemdaling wordt afgeremd.'

Bovendien biedt het ook kansen voor de natuur: het afvoeren van slib zorgt voor een minder troebel Eems-Dollard estuarium.

Onderzoek

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, provincie Groningen, waterschap Hunze en Aa's, Groningen Seaports en de gemeenten Eemsdelta en Oldambt werken samen. Zij zijn een onderzoek gestart naar onder andere de technische aspecten, het ontzilten van het slib, het vervoer van het product naar de percelen en de kosten die ermee zijn gemoeid. De partijen verwachten dat deze studie eind dit jaar is afgerond.

Daarnaast wordt de interesse bij boeren gepeild. Volgens Van Dijken zijn boeren eerst nog wat argwanend. 'Ze hebben vragen over de kwaliteit van het slib. Of het wel voldoende schoon is. En hoe de overheid gaat compenseren als ze de landerijen niet kunnen gebruiken. Gaandeweg die gesprekken worden ze enthousiaster. Wat belangrijk is: dit moet geen overheidsfeestje worden. Als boeren niet mee willen werken, is het einde missie.'

Pootgoedproductie verhoogd

Bij akkerbouwer Pieter Noordam in Borgsweer werd in mei vorig jaar voor het eerst 35.000 kuub slib uit de Eems-Dollard aangebracht op 4 hectare. Hij hoopt dat door de extra kleilaag zijn pootgoedproductie wordt verhoogd. 'Het is nu een kwestie van afwachten. Het slib moet eerst drogen.'

Voordat het slib werd aangebracht, doorspoelde baggerbedrijf Beens Dredging het eerst met zoetwater vanuit het Termunterzijldiep. Vervolgens transporteerde het bedrijf het mengsel van water en slib per leiding naar het perceel.

Vergoeding

Het perceel is drie jaar uit rotatie. Vanuit het project krijgt Noordam een vergoeding omdat hij die jaren niets op zijn grond kan verbouwen. De partijen monitoren de grond tijdens het drogen.

'We experimenteren met de aannemer of er misschien geultjes moeten worden gegraven om het water uit te stromen. Maar we willen vooral de natuur haar gang laten gaan', stelt projectleider Sander Dijk van waterschap Hunze en Aa's.

Duitsland

Het waterschap en de provincie kijken hiervoor ook naar buurland Duitsland. Hoewel in Nederland het aanbrengen van oorsprong zoute slib op landbouwgrond een nieuw fenomeen is, hebben boeren rond het Duitse Emden hier al sinds de jaren vijftig ervaring mee.

Het slib werd destijds aangebracht om met name graspercelen in het Duitse veengebied te intensiveren. Dat stopte in de jaren negentig, toen natuurorganisaties in het geweer kwamen tegen de verandering in het landschap. Het zou volgens de organisaties ten koste gaan van de biodiversiteit. 'Nog altijd vinden de boeren het jammer dat het aanbrengen van slib op landbouwgrond is gestopt', stelt Dijk.

Waterschap Hunze en Aa's houdt op dinsdag 15 februari een webinar over het ophogen van gronden met slib uit de Eems-Dollard.