'Groen licht landbouwvrijstelling'

De landbouwvrijstelling werd in het leven geroepen om landbouwers die grond in eigendom hadden, gelijk te stellen aan verpachters van landbouwgrond. Verpachters hoefden geen inkomstenbelasting te betalen over de waardestijging van hun landbouwgrond als die te gelde werd gemaakt. In beginsel moesten landbouwers dat wel, als zij hun grond verkochten.
Om deze ongelijkheid op te heffen, werd in 2001 de landbouwvrijstelling ingevoerd.

Voor de toepassing van de landbouwvrijstelling wordt onder landbouwbedrijf verstaan een bedrijf dat is gericht op het voortbrengen van producten van akkerbouw, van weidebouw of van tuinbouw – daaronder begrepen fruitteelt en het kweken van bomen, bloemen, bloembollen en paddestoelen – of op het in het kader van veehouderij fokken, mesten of houden van dieren.

Binnenvisserij en visteelt

Met landbouwbedrijf worden gelijkgesteld binnenvisserij en visteelt. De landbouwvrijstelling is dus niet bedoeld om de sector die voorziet in onze voedselproductie een steuntje in de rug te geven, zoals een enkeling wel suggereert.

Overigens is 28 procent van de 95,6 miljard euro van de Nederlandse landbouwexport wederuitvoer. Meer dan 70 procent is daarvan in Nederland geproduceerd. Het aandeel van de landbouw aan de Nederlandse economie was volgens cijfers van het CBS maar 1,4 procent in 2019.

Overbodig

Op 19 mei kwam de Algemene Rekenkamer met een bericht dat de landbouwvrijstelling in zijn huidige vorm overbodig is. Dit werd onderbouwd met de stellingen dat sinds de Wet inkomstenbelasting 2001 deze fiscale faciliteit geen doel meer dient en ook geen probleem oplost. De vrijstelling zou zelfs een ongelijke behandeling tussen verpachters en eigenaren-landbouwers tot gevolg hebben.

Verder constateert de Algemene Rekenkamer dat de landbouwvrijstelling geen bijdrage levert aan verduurzaming. Dit laatste lag nooit als doelstelling ten grondslag aan deze fiscale regeling.

Evaluatie

Minister Carola Schouten van LNV heeft gereageerd op de bevindingen van de Algemene Rekenkamer met de opmerking dat in 2022 de landbouwvrijstelling wordt geëvalueerd. Bij die evaluatie wordt er gekeken naar de beleidsdoelen van haar ministerie.

Daarbij worden waarschijnlijk de gevolgen van afschaffing meegewogen voor bijvoorbeeld de overdracht van landbouwbedrijven binnen de familiesfeer. Het lijkt immers voor de hand te liggen dat veel landbouwers vanwege hun leeftijd de komende jaren gaan stoppen en misschien hun bedrijf willen overdragen.

Opstapregeling

Een eerdere aanpassing van de landbouwvrijstelling was voorzien van een opstapregeling. Op die manier werd de bestemmingswijzigingswinst die in eerdere jaren was ontstaan, vrijgesteld. Met het oog op rechtszekerheid ligt het voor de hand dat een wijziging van de landbouwvrijstelling weer wordt voorzien van een opstapregeling.

Misschien kan een aangepaste landbouwvrijstelling blijven bestaan en groen licht krijgen als stimuleringsmaatregel. Van agrarische ondernemingen die natuurinclusief, ecologisch, biodynamisch of anderszins extensief het bedrijf voeren, is immers bekend dat daarvan het resultaat onder druk staat. Het zou mooi zijn als tenminste voor die duurzame agrarische bedrijven de landbouwvrijstelling blijft.