Rabobank: 'Collectief duurzaamheidslabel houdt vrije markt in de been'

Op de vraag waarom Bakker pleit voor een collectief duurzaamheidslabel, antwoordt ze: 'We hebben bij dertien aardappelverwerkers onderzocht wat zij in hun duurzaamheidsrapport schrijven over klimaat- en milieudoelstellingen. Het blijkt dat alle verwerkers doelen hebben vastgesteld over deze thema's. Opvallend is dat de bedrijven vooral een eigen strategie hanteren. Dat betekent dat je als teler in hun straatje moet passen. Op dit moment is er meer ruimte om te wisselen van verwerker. Met een uniform label, dat voldoet aan de eisen van alle verwerkers, behoud je als teler bewegingsvrijheid en blijft er ruimte voor vrije handel.'

Zonder marktwerking is het lastig een eerlijke prijs voor vrije handel te bepalen

Gea Bakker, sectormanager Akkerbouw bij Rabobank

Kan een collectief label een wildgroei aan labels en eisen voor individuele telers voorkomen?

'Ik denk dat je daarmee meer sturing kunt geven aan de eisen. Het is belangrijk dat de maatregelen goed in te passen zijn in de bedrijfsvoering. Mogelijk kunnen belangenbehartigers als LTO en Brancheorganisatie Akkerbouw ook bijdragen aan een gezamenlijk label. Ga hierover als sector met elkaar in gesprek. Telers en verwerkers hebben elkaar tenslotte nodig.

'Niemand zit te wachten op een wildgroei van labels en extra verschillende verplichtingen. De duurzaamheidsdoelstellingen gelden voor 2030, dus er is nog genoeg ruimte om wat met elkaar te organiseren. De hogere eisen zijn een opgave voor iedereen in de keten.'

Verlaging van de teeltimpact op het milieu is ook een wens vanuit de maatschappij. Vindt u dat de hele keten moet meebetalen aan zo'n label?

'Ja, telers moeten de extra kosten doorrekenen naar de verwerkers. En verwerkers moeten dat ook doen richting de consumenten. Hoe dan ook moeten consumenten op termijn meer voor voedsel betalen. Akkerbouwers kunnen niet voor dezelfde prijs blijven produceren in een steeds 'afgeslanktere' vorm en stijgende kostprijs. Dat is gewoon niet haalbaar.'

Wat zijn de mogelijkheden voor akkerbouwers die volledig vrij willen blijven telen?

'Die groep telers gaat niet meewerken aan een specifiek label van een verwerker. Mogelijk besluiten die ondernemers om aan meerdere duurzaamheidsstrategieën te voldoen. Ook kunnen ze kiezen voor het allerhoogste certificeringsniveau.

'Dan heb je als teler de mogelijkheid om het product aan diverse verwerkers aan te bieden. Dat zal wel zorgen voor extra werk, want dan moeten telers administratie bijhouden voor meerdere afnemers.'

Wat zijn de gevolgen als het collectieve label er niet komt en er daardoor minder ruimte is voor vrije handel?

'Zonder marktwerking wordt het lastig een eerlijke prijs voor de vrije teelt te bepalen. Het is wenselijk dat de vrije markt blijft bestaan voor het inzicht tussen vraag en aanbod. Maar de strategieën van verwerkers gaan linksom of rechtsom een uitwerking krijgen in de keten. De verhouding tussen vrije handel en vaste contracten wordt anders.'

Zijn de ambities van de aardappelverwerkers bekend bij akkerbouwers?

'Dat vraag ik me af. Het is goed om te weten dat nu de eerste stappen zijn gezet voor het verlagen van de klimaat- en milieu-impact van de teelt richting 2030. En ook dat de plannen al concreet zijn opgenomen in het duurzaamheidsrapport. Een mooie aanleiding om het gesprek aan te gaan.

'Als telers tevreden zijn over de relatie met hun verwerkers, is het goed om dat voort te zetten. Anderzijds is het verstandig gezamenlijk te kijken naar de scherpere eisen die op termijn gaan gelden. Telers en verwerkers kunnen daar samen invulling aan geven, om een goed verdienmodel te behouden en blijvend te worden beloond voor extra inspanningen.'