Optimale kalium- en magnesiumvoorziening verzekert u van robuuste planten

Een evenwichtige en op de behoeften afgestemde voorziening van alle voedingsstoffen is de basis voor een gezonde groei. Verschillende studies hebben aangetoond op welke manier vooral kalium en magnesium de gezondheid van planten beïnvloeden.
Een evenwichtige bemesting die aan de behoeften voldoet, zorgt niet alleen voor opbrengst en kwaliteit, maar ook voor de gezondheid van uw gewas - en dus voor de productie van gezond voedsel voor mens en dier.

Er moet worden gestreefd naar een evenwichtige bemesting, aangezien zowel een tekort als een teveel aan een nutriënt - afhankelijk van zijn fysiologisch effect - de vatbaarheid voor plagen en ziekten kan beïnvloeden. Optimaal gevoede planten kunnen een aanval van plagen of ziekten veel sneller en beter overleven dan te weinig gevoede planten, omdat hun regeneratievermogen groter is.

Van kalium bijvoorbeeld wordt aangenomen dat het, naast zijn functie als voedingsstof, ook een weerstandbevorderende werking heeft. Het versterkt het plantweefsel en verstevigt de buitenste celwand. Als 'bouwmeester' helpt kalium bij de opbouw van hoogmoleculaire stoffen zoals cellulose en lignine, wat de stabiliteit en de weerstand van de planten verhoogt.

Vermindering aantrekkelijkheid voor belagers

Kalium zorgt ervoor dat de koolhydraten uit de fotosynthese naar de opslagorganen worden geleid, zodat een ophoping van gemakkelijk oplosbare verbindingen in de plantencel wordt vermeden. De samenstelling van het plantesap en de vorming van de celwand maken de plant dus minder aantrekkelijk voor dierlijke belagers. Hetzelfde geldt overigens voor magnesium.

Een met magnesium bemeste plant ziet er groener uit dan een plant met een magnesiumtekort. En lichter gekleurde planten trekken eerder ongedierte aan, zoals bijvoorbeeld de groene perzikluis, omdat het gewas dan meestal een hoger suikergehalte heeft.

Magnesium helpt dus de aantrekkingskracht van de bladeren op ongedierte te verminderen. De reden hiervoor is dat magnesium is ingebouwd in het chlorofyl (bladgroen). Als het element ontbreekt, is er ook minder bladgroen en lijken de planten lichter. In zijn tweede functie helpt magnesium enzymen te activeren. Net als bij kalium leidt een tekort tot een opeenhoping van laagmoleculaire verbindingen, met dezelfde gevolgen.

Stikstof-kaliumverhouding in het oog houden

Tekorten aan kalium en magnesium hoeven niet per se zichtbaar te zijn. Nog voordat dit aan een plant te herkennen is aan de bekende symptomen, is er al sprake van een verhoogde vatbaarheid voor ziekten en plagen als gevolg van een latent tekort. Kennis van de bodemvoorraad en de bemeste hoeveelheid voedingsstoffen, maar ook plantanalyses, helpen hierbij.

Naast de absolute hoeveelheid aan toegediende meststoffen zijn ook de verhoudingen tussen de nutriënten onderling belangrijk. In de meeste gewassen bijvoorbeeld bepalen stikstof en kalium de reactie van het weefsel op ziekteverwekkers en dit op tegengestelde manieren. Als de stikstof-kaliumverhouding juist is, worden de ziekteverwekkers van hun voedingsbasis beroofd: korte-ketenverbindingen, amiden en aminozuren worden in hoogmoleculaire verbindingen (zoals in proteïne-stikstof) omgezet.

Bij gebrek aan kalium is er een ruime stikstof-kaliumverhouding. Dit leidt op zijn beurt tot de vorming van een zwakker plantweefsel waarin ziekteverwekkers en plagen gemakkelijker kunnen doordringen

Effect op ziekten - wat blijkt uit proeven

Uit eerder onderzoek is bekend dat kalium een rechtstreeks effect heeft op echte meeldauw, bacterievuur en roest; er is ook een verband tussen een goede kaliumvoorziening en een verminderde incidentie van bijvoorbeeld Septoria en zwartbenigheid.

Bij maïs is uit langetermijnproeven gebleken dat het stengelrot (Fusarium) met de helft tot tweederde afneemt wanneer meer kalium wordt toegediend. In suikerbieten is de aantasting bij een optimale kaliumvoorziening door Cercospora lager - en dus het suikergehalte hoger.

In aardappelen draagt een optimale magnesiumvoorziening bij tot de vermindering van Phythophtora en Rhizoctonia - en in tomaten tot een verminderde incidentie van Botrytis en Phythophtora. In de wijnbouw helpt magnesiumbemesting om stengelverlamming te verminderen.

Fysiologische bladvlekken bij gerst, die zich vooral voordoen bij weersveranderingen en die oorzakelijk verband houden met zuurstofradicalen, kunnen worden verminderd door een gerichte toepassing van zowel kalium als magnesium. De bemesting moet echter uiterlijk in het midden van de uitstoeling plaatsvinden.

Evenwichtige voeding voor de planten

Waar het op neerkomt is dit: als agrariër moet u bij bemesting meer weten dan alleen hoeveel voedingsstoffen het gewas moet opnemen. Kennis van het nutriëntengehalte van de bodem en dus van de evenwichtige en vruchtbare bodem is een basisvoorwaarde. Er moet rekening worden gehouden met de antagonismen (tegenstrijdige werking) tussen de voedingsstoffen in de bodem om een harmonieuze voorziening van voedingsstoffen te garanderen.

Daarom moet een eenzijdige bemesting met stikstof zoveel mogelijk worden vermeden en moet ook de nodige aandacht worden besteed aan nutriënten als kalium en magnesium. Een goede stikstof-kaliumverhouding in de plantencel bevordert de stabiliteit van de plant ten opzichte van mogelijke belagers en stress en verhoogt de opbrengstzekerheid en de kwaliteit van het gewas. Uiteindelijk vormen evenwichtig gevoede planten de basis van een gezonde voeding voor zowel mens als dier.