Profiel: Van der Wal is regelaar op de achtergrond

De VVD-bestuurder staat niet bekend als iemand die zichzelf graag profileert en op de voorgrond treedt. Dat zal misschien best wennen zijn op de post voor Natuur en Stikstof. Het debat over stikstof is sterk gepolariseerd. Voor de coronacrisis noemde premier Mark Rutte de stikstofcrisis zelfs de grootste crisis tijdens zijn premierschap. Van der Wal krijgt dus een grote klus te klaren komende jaren en zal het gezicht worden van de stikstofcrisis.

Specifieke kennis of ervaring op dit dossier heeft Van der Wal niet. In Gelderland viel dit niet in haar portefeuille. Ze heeft ook geen rechtstreekse binding of link met de landbouw. Wel weet ze vanuit haar huidige rol heel goed welke rol provincies kunnen spelen in de gebiedsgerichte aanpak en waar de bestuurlijke hobbels zitten. Bovendien is het in haar voordeel dat ze uit de provincie komt waar Wageningen University & Research en Foodvalley zijn gevestigd. Gelderland werkt nauw samen met wetenschappers om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden.

Meten van stikstof

Het is bekend dat Van der Wal voorstander is van metingen van stikstofdepositie naast de modelmatige berekeningen. Ook gelooft ze sterk in innovatie om problemen op te lossen. Ze heeft meermaals aangegeven de landbouw te zien als kans om uit de stikstofcrisis te komen.

De VVD'er brengt behoorlijk wat bestuurlijke ervaring mee. De in het Overijsselse Oldenzaal geboren VVD'er begon haar politieke carrière als raadslid in de gemeente Harderwijk. Ze was in dezelfde plaats van 2014 tot 2019 wethouder. In 2016 trad ze toe tot het hoofdbestuur van de VVD en in 2017 werd ze verkozen tot partijvoorzitter.

Geen belangrijke wapenfeiten

In de provincie Gelderland is Van der Wal verantwoordelijk voor onder meer economie, innovatie en mobiliteit. Bij een rondgang bij betrokkenen en kenners van de Gelderse politiek blijkt dat ze niet als heel zichtbaar en aanwezig wordt beschouwd. 'Ik heb niet veel van haar gezien', wordt onder meer gezegd.

Tegelijkertijd hoor je ook hier weer dat Van der Wal op de achtergrond lokaal belangrijke zaken heeft geregeld, ook als daar weerstand tegen bestond. Zo besloot ze de Rijnbrug in Rhenen, waar vaak files zijn, niet te verbreden, terwijl bewoners en buurprovincie Utrecht hier wel voor zijn. Ook wist ze handig te manoeuvreren in dossiers rondom de bereikbaarheid van Wageningen en railterminal Gelderland.

Juiste kwaliteiten

Mogelijk heeft dit met haar achtergrond en studie te maken. Van der Wal heeft de hbo-studie Facility Management gedaan. Met deze studie leer je juist op de achtergrond te regelen dat de organisatie goed draait. Bij de VVD is de rol van partijvoorzitter vooral ook een interne rol. Als partijvoorzitter heeft ze in de afgelopen jaren best pittige zaken moeten oplossen. Op de VVD en op Rutte was veel kritiek. Verschillende bewindspersonen zijn in de afgelopen jaren afgetreden.

Van der Wal vindt dat je altijd eerst naar jezelf moet kijken, schreef ze in een mail aan de VVD-leden hierover. 'Direct na de verkiezingen waande ik mij soms in de verkeerde film. Er kwam veel kritiek op onze partij. Deels terecht en deels niet. Bij kritiek heb ik altijd geleerd om eerst naar jezelf te kijken, naar onze partij te kijken. Kunnen wij iets verbeteren? Zijn er in onze manier van besturen en politiek bedrijven dingen misgegaan? Had er iets beter gekund? Wat kunnen we ervan leren? Dit is niet altijd leuk, het is wel nodig.'

Vernieuwingsslag

Als partijvoorzitter van de VVD is Van der Wal in staat geweest een vernieuwingsslag door te voeren. De selectiecriteria voor nieuwe Kamerleden en bestuurders zijn bijvoorbeeld onder haar leiding fors aangescherpt om de integriteit binnen de partij op te krikken.

Van der Wal zal op het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gaan samenwerken met de Groningse gedeputeerde Henk Staghouwer, die namens de ChristenUnie is voorgedragen als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Op dit departement komen dus twee bestuurders uit de provincie met bestuurlijke ervaring. Dit kan met het oog op de gebiedsgerichte aanpak best een voordeel zijn.