Boeren blij met waterdesinfectieapparaat, veeartsen twijfelen

Ook al maakte hij de waterbakken van de koeien regelmatig schoon, steeds dreef er weer een nieuwe glibberige laag in het water. 'Ik lette er verder niet op, want het bronwater was kraakhelder', zegt melkveehouder Klaas Timmerman uit het Overijsselse Rouveen.

Op een informatieavond van zijn studieclub zei een vertegenwoordiger van Watter dat dit laagje geen kwijl was, maar biofilm. Dit zou ontstaan als micro-organismen zich hechten aan de wand van (tyleen)waterleidingen en drinkbakken. Het zijn bacteriën, virussen, schimmels of gisten die aan elkaar klitten. Ook de gladde laag op de douchevloer is een voorbeeld van biofilm.

Ziekteverwekkers

Biofilm kan schadelijk zijn voor koeien, want het bevat ziekteverwekkers. Het zou tot diergezondheidsproblemen kunnen leiden, van mastitis tot salmonella-infecties en van vruchtbaarheidsproblemen tot een tegenvallende melkgift.

Iets uit het verhaal van de vertegenwoordiger triggerde Timmerman. Hij kampte al jaren met mastitis op zijn bedrijf en veel koeien zaten niet lekker in hun vel.

Veilig desinfectiemiddel

De vertegenwoordiger sprak over het Watter-systeem, een apparaat dat water, zout en elektriciteit gebruikt en daar een veilig desinfectiemiddel van maakt met twintig actieve stoffen. Het maakt micro-organismen onschadelijk. Al honderden melkveehouders, vaak met diergezondheidsklachten, hadden in zo'n systeem van 20.000 euro geïnvesteerd en waren tevreden over de werking. Althans, dat zei de vertegenwoordiger.

Timmerman vond het aardig klinken, maar bleef sceptisch. 'Logisch, want de deur wordt platgelopen door verkopers. En we hadden al zoveel gekocht en geprobeerd om de mastitisproblemen en andere vage klachten bij het melkvee op te lossen. Maar niets hielp.' De investering in het Watter-systeem vond hij ongekend hoog. 'Maar als niets werkt, denk je uiteindelijk: ligt het dan toch aan het drinkwater?'

Goede resultaten

Na lang wikken en wegen ging de melkveehouder overstag. Hij maakte gebruik van een proefaanbieding om het Watter-systeem een paar maanden voor gereduceerd tarief te gebruiken. Zinde het hem niet, dan kon hij stoppen. De resultaten verrasten hem. 'Na drie dagen verdween de slijmlaag in de waterbakken. Wel rook het water naar chloor, zoals het drinkwater in Italië uit de kraan komt.'

Toen zijn veearts na drie weken op het bedrijf kwam, was hij verbaasd. 'Hij vroeg wat er was gebeurd. De koeien glansden en oogden gezonder.'

Het kiemgetal in de waterbakken daalde van 400.000 naar 0 kolonievormende eenheden (kve) per milliliter. Het celgetal ging van 275.000 naar 140.000 cellen per milliliter. 'Ik besefte nooit dat water zo belangrijk is.'

Soortgelijke ervaring

Melkveehouder Ynze Tiesema uit het Friese Langezwaag heeft een soortgelijke ervaring. 'Ik was nooit tevreden over de kwaliteit van ons water. Het kiemgetal in de drinkbakken zat rond 400.000 kve per milliliter.' Hij hoorde over het Watter-systeem en bezocht een boer met zo'n apparaat. Zijn enthousiaste verhaal trok Tiesema over de streep.

Een week nadat Tiesema het Watter-apparaat had neergezet, was het water in de bakken schoon. 'Vanwege de lage druk bleken onze leidingen snel vol te slippen met biofilm. Dat was over. Voorheen dipten de koeien water met hun tong, maar nu gaat hun hele bek erin en klokken ze in korte tijd veel water weg.'

Koeien begonnen het voer beter te verteren en werden dikker op de mest. Het kiemgetal in de waterbakken daalde naar 200 kve per milliliter. De melkproductie steeg in twee jaar tijd met 700 kilo naar bijna 9.000 kilo per koe. 'Onze koeien hadden wel potentie, maar het kwam er nooit uit. Bij ons werkt het apparaat, al weet ik ook dat er bedrijven zijn waar het niet werkt', relativeert Tiesema.

Weerstand

Volgens eigenaar Alfred Koop van Watter is het water op de meeste bedrijven vervuild waardoor een optimale diergezondheid niet mogelijk is. Dat verbetert zodra het water schoner wordt. 'Meerdere wetenschappelijke studies tonen dit aan.' Hij zegt dat veel microbiologische vervuiling in het drinkwater, zoals E. coli, klebsiella en salmonella, de weerstand verlagen waardoor koeien mogelijk ziek worden.

'Als het immuunsysteem overuren maakt omdat een koe elke dag miljarden bacteriën en/of schimmels binnenkrijgt via het water, dan kan een uierinfectie minder goed worden afgeweerd en gaat de energie van een drachtige koe niet naar de ontwikkeling van het kalf', legt Koop uit.

Maar zijn al die positieve resultaten van boeren nu echt toe te schrijven aan het Watter-systeem? 'Wij leggen uitslagen van watermonsters van voor en na het plaatsen van de machine naast de data van de melkveehouder. Op basis van één bedrijf kun je weinig zeggen, want er spelen altijd meerdere factoren mee. Maar als je de data van honderden bedrijven naast elkaar legt, wordt het beeld duidelijk', schetst Koop.