'Kunnen we het GLB leuker maken?'

Over het nieuwe GLB wordt volop gediscussieerd. Het bestaat straks uit drie lagen. Als je grond in gebruik hebt, heb je recht op een basispremie per hectare. Mits je ook aan de strengere basisvoorwaarden kunt of wilt voldoen.

Daarnaast kun je deelnemen aan de ecoregelingen, maar dan moet je actief bepaalde maatregelen uitvoeren. De basispremie plus het bedrag dat je kunt verdienen met de ecoregelingen zijn samen ongeveer evenveel als de basispremie zoals we die nu kennen.

Naast deze mogelijkheden kun je als boer deelnemen aan het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Dit geldt alleen voor boeren die in het door de provincie aangewezen 'leefgebied' zitten. Kort gezegd wordt vanaf 2023 meer gevraagd van boeren om hetzelfde bedrag aan Europese gelden op hun bedrijf te laten landen.

Ontwikkelingen in maatschappij

Dit is direct de reden waarom er weinig enthousiasme is in de landbouw over het nieuwe GLB. Dat begrijp ik ook best. Tegelijkertijd moeten we als landbouw onze ogen ook niet sluiten voor de ontwikkelingen in de maatschappij. Alhoewel we het vaak over 'ons' geld hebben als we het GLB bedoelen, moeten we ook gewoon erkennen dat het maatschappelijk geld is.

De beweging die het nieuwe GLB maakt, vind ik te verantwoorden en te verdedigen. Dat we het GLB inzetten om een bepaalde verandering in de landbouw aan te jagen of soms zelfs een beetje af te dwingen is vanuit de maatschappij gezien best logisch.

Toch ontbreekt ook bij mij het enthousiasme om deel te nemen, want er missen twee essentiële zaken. Ik moet straks een grotere inspanning leveren om dezelfde steun te ontvangen. Ten tweede staat het Europese landbouwbudget altijd onder druk en het daalt gestaag. We weten nu al dat er in de toekomst minder budget zal zijn met nog strengere eisen. Je kunt afvragen of het, puur bedrijfsmatig, verstandig is om in te zetten op het binnenhalen van de GLB-premie.

Mogelijkheden

Het gebrek aan enthousiasme rond het nieuwe GLB is jammer. Het beleid biedt mogelijkheden om de gewenste verandering in de landbouw te ondersteunen, met een basispremie die je kunt differentiëren naar gebieden. Met het stelsel van ecoregelingen kun je boeren gericht stimuleren om allerlei maatregelen te nemen die bijdragen aan een betere bodemkwaliteit, betere waterkwaliteit of mooier landschap.

Via het ANLb kun je heel doelgericht of gebiedsgericht maatregelen belonen: doelgericht bij weide- en akkervogelbeheer, gebiedsgericht bij overgangsgebieden rondom de stikstofgevoelige natuurgebieden.

Het ontbreekt alleen aan de financiële middelen om het voor ons boeren een aanlokkelijk stelsel te laten zijn. Terwijl de oplossing zo simpel is. Er liggen vele miljoen, nee, miljarden op de plank voor het klimaatvraagstuk, stikstofprobleem en biodiversiteitsherstel. Waarom koppelen we deze middelen niet aan het al werkende stelsel van het GLB? Een stelsel waarmee we gewend zijn te werken en waarvan we weten dat het 'Brusselproof' is.

Ik zie wel degelijk perspectief in het nieuwe GLB, waarin we langs drie sporen in staat zijn agrarisch ondernemers te ondersteunen bij de transitie waar we voor staan. Het enige wat nodig is, is de politieke lef om reeds gereserveerde middelen voor klimaat, stikstof en biodiversiteit te koppelen aan het Europese GLB-budget. Dan wordt het nieuwe GLB weer leuk voor de boer om mee aan de slag te gaan.