Gezonde veestapel maakt melkveebedrijf in Berlicum behapbaar

Ventilatoren houden het op deze warme nazomerdag behaaglijk in de ligboxenstal van Melkveebedrijf Ondersteijn in het Noord-Brabantse Berlicum. De koeien liggen in diepstrooiselboxen. Bij de bouw in 2012 is volop ingezet op koecomfort. Zo zijn de boxen zelf van Zimmerman. Er is veel ruimte voor de koe, met een flexibele, met rubber omhulde ketting aan de voorzijde. 'Koeien kunnen nooit vast komen te liggen', zegt melkveehouder Klaas Jan van Calker tevreden.

Comfort is belangrijk in dit bedrijf van Van Calker, zijn partner Christien Ondersteijn, haar broer Paul en schoonzus Annelien Ondersteijn. Weliswaar draaien alle vier in de ochtend op het bedrijf mee, drie van de vier hebben daarnaast een baan buiten de deur. 'Sommige andere bedrijven hebben een tweede tak. Wij kunnen zo schommelingen in de melkprijs opvangen', legt Van Calker uit.

Arbeidskrapte

Dit betekent dat Paul Ondersteijn een groot deel van het bedrijf alleen runt. 'Diergezondheid gaat natuurlijk in de eerste plaats om dierenwelzijn, maar ook de arbeidskrapte is een extra stimulans om in te zetten op gezonde dieren.' De arbeidskrapte is een extra stimulans om de dieren gezond te houden. 'Al doen we dit in de eerste plaats voor de dieren zelf.'

Diergezondheid staat hoog in het vaandel. Zo komt de dierenarts iedere twee weken langs om voor monitoring. 'De nadruk ligt duidelijk op het voorkomen van problemen. Koeien worden ouder en bij meer lactaties wordt het risico op kalfziekte (ofwel melkziekte) groter. Om dit te verkleinen, is er extra focus op de droogstandsstrategie', legt de ondernemer uit.

Lange levensduur

Die gezondheid past binnen de optimalisatie van het bedrijf, nu 160 van de 200 boxen zijn bezet en fosfaatrechten groei bemoeilijken. Zo kalven de vaarzen op een leeftijd van 23 maanden af en wordt er gewerkt aan een lange levensduur. Dit heeft er onder meer in geresulteerd dat dit jaar waarschijnlijk de elfde koe een levensproductie van meer dan 100.000 kilo melk haalt en de eerste twee dieren ieder 10.000 kilo vet en eiwit geven. De oudste koe op het bedrijf is vijftien jaar. 'Toen we in de nieuwe stal startten, was de oudste nog tien jaar', zegt de melkveehouder.

Verder ligt de tussenkalftijd op 385 dagen en zijn er gemiddeld twee inseminaties nodig voor een dracht. Daarbij wordt gebruikgemaakt van activiteitsmeting via de halsband.

Leerproces

Het optimaliseren van die veestapel is een leerproces, erkent Van Calker. 'Wat zijn de redenen van afvoer en waar kun je dingen verbeteren? Je werkt immers met levende dieren en verschillende kwaliteiten ruwvoer elk jaar. Hierdoor loop je soms ook tegen nieuwe uitdagingen aan.'

Een uitdaging ziet de ondernemer ook in zijn deelname aan het Netwerk Praktijkbedrijven. 'Ik vind dat we als sector moeten laten zien dat we nog steeds stappen kunnen maken om ammoniak en methaan te reduceren. Belangrijk is dat we daarin als groep de maatregelen kunnen kiezen die integraal positief kunnen uitpakken voor het melkveebedrijf. Juist met een dergelijk netwerk kun je dit oppakken. Dat er veel interesse voor is, geeft wel aan dat er meer melkveehouders zo over denken.'

Opstartjaar

In dit opstartjaar scoort het bedrijf wat betreft ammoniak beter dan gemiddeld. 'We zijn niet echt een voorloper. Er zijn bedrijven al een stapje verder als het gaat om bijvoorbeeld de hoeveelheid eiwit in het voer. Het eiwitgehalte in het rantsoen zit bij ons op 159 gram per kilo droge stof, andere bedrijven zitten op 155 gram. We kijken of we omlaag kunnen met behoud van diergezondheid en marge.'

Van Calker ziet zeker mogelijkheden. 'In het verleden waren de rantsoenen royaal. Nu probeer je te kijken hoe je efficiënter met mineralen om kunt gaan. We zijn ook praktijkproefbedrijf voor Victoria Mengvoeders. Ze monitoren extra zaken, zoals de pensvulling en de mestkwaliteit en doen voerproeven.'

Klimaatverandering

De methaanemissie heeft veel impact, omdat deze voor veel CO2-equivalenten meetelt. 'De reductie van methaan kan op korte termijn veel effect hebben op klimaatverandering. We kunnen daarom een goede bijdrage leveren aan het verminderen van klimaatverandering zonder efficiency te verliezen.'

Volgens de melkveehouder zit er 20 tot 30 procent variatie tussen de gemiddelde en de beste bedrijven. 'Als je hierop kunt verbeteren, kun je al flinke stappen maken. Datzelfde geldt voor voeradditieven, mestscheiders en vergisters, waardoor de methaanemissie kan worden gereduceerd. Daarbij kan het misschien ook financieel iets opleveren.'

Mogelijk komt dit financiële plaatje niet altijd uit bij voeradditieven, verwacht de ondernemer. 'Als je hiervoor bijvoorbeeld carbon credits krijgt, dan kan het interessant zijn. We moeten weg van het alleen maar praten over problemen in de veehouderij, maar kijken welke oplossingen we kunnen bieden.'