Zonder antibiotica is dierenwelzijn in geding

De Europese Commissie heeft een delegated act (aanvulling op bestaande wetgeving) voorbereid om in de Europese Unie het gebruik van antibiotica beter te reguleren. Naar Nederlands voorbeeld wordt in dat voorstel onderscheid gemaakt in drie keuzes. De eerste keuze zijn de antibiotica die specifiek werken tegen een bepaalde ziekteverwekker en geen specifiek negatief effect hebben op resistentieontwikkeling.

Tweede keuze zijn de middelen die worden gebruikt als de eerstekeusmiddelen niet werken. Tweedekeusmiddelen mogen alleen onder deze strikte voorwaarden in het bedrijfsbehandelplan worden opgenomen. Derdekeusmiddelen zijn de antibiotica die ook van kritisch belang zijn voor de humane gezondheidszorg en alleen in uitzonderingsgevallen worden ingezet.

Unanieme afstemming

De Europese Commissie werkte acht jaar aan de delegated act. Met het oog op het gezamenlijk belang van antibiotica voor mens en dier is het voorstel inhoudelijk afgestemd met het Europees geneesmiddelenbureau (EMA), de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (Efsa), het Europees centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC), de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE).

Unaniem schaarden zij zich achter het commissievoorstel dat deze maand in stemming komt. 'Stemt een meerderheid van de Europarlementariërs voor, dan ontstaat in Europa een meer gelijk speelveld, waarop kan worden gehandhaafd', zegt Mark Vossen, portefeuillehouder Diergezondheid bij de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV). Nederland is goed voorbereid op het commissievoorstel. Sinds 2009 kent Nederland striktere regels voor het antibioticagebruik en daalde het gebruik met zo'n 70 procent.

Voorstel niet ver genoeg

Het is onzeker of de delegated act wordt aangenomen en er een gelijk speelveld in Europa komt. Europarlementariër Martin Häusling van de Groene fractie diende namelijk een ontwerpresolutie in, waarover ook wordt gestemd. Het commissievoorstel gaat hem niet ver genoeg. Hij is bang dat het gebruik van voor de mens kritische antibiotica bij dieren, resistentie versneld in de hand werkt.

Häusling pleit daarom voor een totaalverbod op het gebruik van voor de mens kritische antibiotica. Ook wil hij het gebruik via groepsbehandeling aan banden leggen. Dat kan voor de pluimvee-, varkens- en kalverhouderij ingrijpende gevolgen hebben. Half juli stemde de commissie Envi (milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid) al over de delegated act en het voorstel van Häusling.

Besluit op emotionele gronden

Een meerderheid stemde toen voor het laatste. Met als gevolg dat alle Europarlementariërs in de week van 13 september moeten stemmen over de delegated act en de ontwerpresolutie. Als de delegated act wordt verworpen en de resolutie van Häusling wordt aangenomen, moet de Europese Commissie opnieuw aan het werk. De Europese koepel van landbouworganisaties Copa-Cogeca spreekt in dat geval van een besluit op emotionele gronden dat niet wetenschappelijk is onderbouwd.

Moet de Europese Commissie terug naar de keukentafel, dan is de kans reëel dat er een verbod komt op het gebruik van voor de mens kritische antibiotica bij dieren. Daardoor komt het dierenwelzijn in het gedrang. De lobby is daarom de laatste weken geïntensiveerd. Vooral het standpunt dat het politieke midden gaat innemen tijdens de plenaire zitting in september, noemt Copa-Cogeca 'spannend'.