Big van Morgen: 'Niet alle problemen met voer op te lossen'

Op een zeugen- of gesloten bedrijf is de kraamstal heilig. Daar wordt alles in het werk gesteld om na 28 dagen gezonde biggen te spenen.

'Wat er daarna gebeurt, is een black box. In de sector weten we te weinig over de gespeende biggen en hun prestaties, terwijl de jeugdfase wel heel bepalend is voor het resultaat onder de eindstreep', zegt Ron Coppens van Agrifirm.

Meest kwetsbare groep

'Bij de speenbiggen zou er net zoveel focus moeten zijn als in de kraamafdeling. Gespeende biggen zijn op een bedrijf de meest kwetsbare groep. Die verdient meer aandacht en zorg', vult HyCare-specialist Paul Verhoeven aan. Spenen zorgt bij biggen voor een flinke portie stress. Hun huisvesting en het voer verandert, terwijl sinds 2017 het gebruik van zinkoxide met zijn antibacteriële werking is verboden.

Nog een factor die meespeelt, noemt Verhoeven de veranderde genetica. Die combinatie van factoren is er debet aan dat het antibioticagebruik in de varkenshouderij weliswaar nog steeds daalt, maar niet bij gespeende biggen. 'Ondernemers kiezen voor onze aanpak om een betere kwaliteit biggen te krijgen. Big van Morgen staat voor een totaalaanpak. Daar staat of valt het succes mee', merkt Lennert Teuwen van Agrifirm op.

Dataplatform

Teuwen is binnen Big van Morgen verantwoordelijk voor de inrichting van het dataplatform. Patronen komen daarmee in beeld en het maakt bedrijven vergelijkbaar. Data die worden bijgehouden zijn onder andere voer- en wateropname, groei, reden van uitval, stalklimaat en lichaamstemperatuur. 'Wij proberen patronen in beeld te krijgen die er vaak al jaren zijn en zorgen voor faalkosten.'

Het aanhaken van de overwegend gesloten bedrijven kost tijd. Die moeten worden ingericht volgens HyCare en corona zette daar een extra rem op.

Geen harde conclusies

Bij de deelnemers signaleert Teuwen een hogere groei en lagere uitval, maar voor harde conclusies is het volgens hem nog te vroeg. 'Als alles strak staat en de dieren zijn gezond, dan kun je een enorm kostprijsvoordeel halen', zegt Teuwen. 'De efficiëntie van je bedrijf groeit', vult Verhoeven aan.

De aanpak bij Big van Morgen is gericht op darmgezondheid. Daarin ligt de basis voor een kwaliteitsbig, zegt Verhoeven. De genetica zoals die in de meeste stallen ligt, kan veel voer opnemen en heeft veel groeipotentie. Maar zijn de darmen beschadigd, dan kan een big daar niets mee. 'Een voeropname van 2,44 kilo per dag bij de vleesvarkens terwijl de EW-conversies scherp blijven, kan alleen als het dier gezond is', vult Teuwen aan.

Binnen Big van Morgen zijn er verschillende knoppen om aan te draaien om het dier zo gezond mogelijk te houden. Wateropname is een daarvan. HyCare werkt met aangezuurd water. Dat maakt het smakelijker waardoor biggen vooral net na spenen gemakkelijker water opnemen. En het beïnvloedt de bacteriële afweer, wat weer bijdraagt aan een scherpe voederconversie.

Het resultaat is een fittere big. De wateropname bepaalt voor 80 procent de groei, stelt Verhoeven. De waterbehoefte van een pas gespeende big is 0,6 liter per dag. Om de wateropname te stimuleren, is het advies om de eerste vijf dagen twee keer per dag handmatig water bij te voeren. 'Met de data maken we het effect zichtbaar en tastbaar', zegt Teuwen.

Inzicht in klimaat

Het monitoren van het klimaat biedt ook veel inzicht. Gedurende 14 tot 42 etmalen worden temperatuur, luchtvochtigheid, ammoniak- en koolstofdioxidegehalte gemeten.

Teuwen en Verhoeven leggen beelden op tafel van het liggedrag van de biggen. Op sommige daarvan liggen de dieren op een kluitje, gebruikmakend van elkaars warmte. Teuwen: 'Vooral in de wintermaanden zien wij op veel bedrijven dat vooral in de vroege ochtend het liggedrag van de biggen niet goed is.' Ervaart een big kou, dan wordt het bloed naar andere organen in het lichaam gestuurd, dan naar de darmen. En minder goed doorbloede darmen geven weer diarree.

Lichaamstemperatuur

Ook de lichaamstemperatuur is een indicator voor diergezondheid. Zo wees onderzoek naar oornecrose uit dat er een verband is tussen het voorkomen daarvan en temperatuursverhoging bij de biggen. De verklaring daarvoor ligt in het wegvallen van de maternale immuniteit een week of twee na het spenen. 'Dan komt er druk op de weerstand van de biggen en dat maakt het dier gevoeliger voor onder andere virussen die voorbijkomen', legt Verhoeven uit.

Om de lichaamstemperatuur te reguleren, moeten de biggen water opnemen. 'Staan hygiëne en management strak, dan is de impact van de weerstandsdip kleiner en zijn je biggen er sneller doorheen.' Teuwen: 'Met alleen voer zijn bij de gespeende biggen gewoon niet alle problemen op te lossen. Soms moet je het anders aanvliegen.'