Antibioticagebruik speenbiggen gaat van rood naar groen

Het bedrijf werd in 2012 gebouwd en vanaf het eerste begin waren er problemen met de gespeende biggen. Reden om de locatie in 2019 aan te melden voor het project 'Optimaliseren Diergezondheid Varkenshouderij', memoreert bedrijfsleider Merijn Verwegen. Hij is sinds januari 2020 eindverantwoordelijke op het bedrijf.

De aanpak van het tweejarig project is gericht op een structurele samenwerking tussen ondernemer, dierenarts en voerleveranciers onder begeleiding van een ondernemerscoach. De betrokken dierenarts is Wouter van Herten van DAC ZuidOost en de voeradviseur is Gijs Vinken van FransenGerrits. Het geheel stond onder leiding van ondernemerscoach Anton Sanders. Het project werd gefinancierd door ZonMW, Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), LTO Noord en LIB en uitgevoerd door ZLTO en Universiteit Utrecht.

Twee doelen

Bij de start van het project werden twee doelen geformuleerd: het gebruik van colistine (om speendiarree te behandelen) en van doxycline (tegengaan van hoest) moest omlaag. In het voorjaar van 2020 bracht Verwegen samen met Van Herten en Vinken daarom eerst het hele proces rond spenen en in de afdelingen voor gespeende biggen in kaart.

'Dat was een blackbox', merkt Verwegen op. Tegelijkertijd maakte 'het team' de afspraak dat niet meer dan één of twee veranderingen per keer zouden worden doorgevoerd. En dat die ook de tijd zouden krijgen om hun waarde te bewijzen. Verwegen maakte een eenvoudige spreadsheet waarop hij groei, uitval, voeropname en antibioticagebruik bijhield.

Gestructureerd werken

Maar gaandeweg breidde zich dat wat werd vastgelegd uit. Zo werden bijvoorbeeld ook het soort voer, de voertechniek, wateropname en de instellingen vastgelegd en het effect van wel en niet vaccineren tegen coli. 'Wanneer je gestructureerd te werkt gaat met een open houding, je de tijd neemt en geduld hebt, dan is het ook geen verrassing wanneer iets gaat werken', merkt Van Herten op.

'Ik wilde de diepte in. Dat past bij mij', vult de bedrijfsleider aan. Hoeveel tijd zijn dierenarts, voerleverancier en met name hijzelf erin heeft gestoken, kan Verwegen niet zeggen. 'We hebben met elkaar afgesproken dat we dit belangrijk vinden en dan maak je daar tijd voor vrij.' En hij is blij met de ruimte die hij daarvoor kreeg van zijn werkgever.

Structurele aanpassingen

De ervaringen die de mannen als team opdeden, leidden tot een aantal structurele aanpassingen. De biggen krijgen gefermenteerd brijvoer. De gespeende biggen krijgen dat nu ook de eerste twee weken in de speenafdeling. De overgang naar vast voer verloopt daardoor meer geleidelijk. 'Voor en na het spenen hetzelfde voer is belangrijk', merkt Vinken op.

Daarnaast is gekeken naar wat in de speenafdeling de eerste twee weken het best past naast het gefermenteerde brijvoer. Dat werd een combi van kruimel en meel. Vinken spreekt over choice-feeding en die keuzevrijheid werkt goed. De biggen zijn rustig en van overvreten is geen sprake. 'Coli-problemen zie je met name bij biggen die mooi groot zijn geworden op melk en niet hebben leren vreten.'

Spartaanse omstandigheden

De biggen worden per twee tomen bij elkaar geplaatst in de biggenstal. Een tweede speendip volgde tijdens het tussentijds doorschuiven. De overgang zorgde voor stress en de groepen werden opnieuw gemengd. Verwegen kwalificeert de omstandigheden na het doorschuiven als 'Spartaans'. Afgelopen jaar werd daarom in de tweede speenafdeling de grondkanaalventilatie omgezet naar plafondventilatie. Het voersysteem werd aangepast en er kwamen extra drinknippels bij.

Ook nu blijven de tomen bij elkaar. Bijkomende winst zijn een lagere salmonella- en PRRS-druk. 'De speenafdelingen sluiten nu op elkaar aan, zodat we met een vaste wekelijkse routine kunnen werken. Leeftijdscategorieën treffen elkaar veel minder en voor de medewerkers is dit ook gemakkelijker werken.' Verwegen geeft aan dat met het project een mooi uitgangspunt is neergezet van waaruit nog verdere stappen voorwaarts te zetten zijn.

Oogst project

Verwegen, Van Herten en Vinken zijn trots op wat er met gestructureerd werken en geduld in een jaar tijd is gerealiseerd. De dierdagdosering ging van boven de 30 naar 10, terwijl er de laatste maanden nauwelijks colistine is gebruikt. Het percentage uitval vanaf spenen tot leveren daalde van 4,8 procent naar 2,2 procent.

Daarnaast zijn er minder biggen met een navelbreuk en halveerde het percentage slachtbiggen van 6 naar 3 procent. 'We hebben minder ondereind en de groei en uniformiteit zijn beter. We kunnen nu meer kwaliteitsbiggen leveren.'